बीबीसी । युनिभर्सिटी अफ हाइल्यान्ड्स एण्ड आइल्यान्डस (युएचआई) का अनुसन्धानकर्ताहरुले एक नयाँ प्रकारको विमान निर्माण गर्नमा मद्दत पु¥याएका छन् । नाम नभएको हवाइ सवारी (यूएभी) अनिश्चितकालीन समयका लागि हावामा रहिरहने किसिमले डिजाइन गरिएको हो जसका लागि अत्याधुनिक प्रविधि अपनाइएको छ । यसलाई अहिले ‘फिनिक्स’ नाम दिइएको छ । 

यसरी १५ मिटर लामो र १२० केजी तौलको भएपनि सो विमान बेलुन जसरी बिस्तारै हावामा तैरने बताइएको छ । यो केही हद्सम्म ‘एयरसीप’ जस्तै देखिन्छ तर त्यसमा कुनै पङ्खा हुँदैन भने यसमा चाहिँ विङ्सहरु पनि रहेका छन् ।  यूएचआईका प्रोफेसर एन्ड्रयु रे भन्छन्, “वास्तवमा यो एक उचित हवाइ जहाज हो ।”

परियोजनाका मुख्य अभियन्ताका रुपमा रेले फिनिक्सको सिस्टम एकिकरणलाई रेखदेख गर्दै आएका छन् । उनले थप भने, “यसमा कुनै इन्जिन नभएपनि यसले आफ्नै सञ्चालक शक्तिमार्फत् उडान भर्छ । यसको मध्यम भाग हेलियम ग्यासले भरिएको छ जसले यसलाई माथि लैजान मद्दत गर्छ ताकि यो बेलुन जसरी उड्न सकोस् । र त्यसभित्र कम्प्रेसरहरुले भरिएको अर्को एउटा ब्याग पनि रहेको छ जसले बाहिरबाट हावा ल्याइ संकुचित गराउँदछ अनि विमान भारी हुन्छ र एउटा ग्लाइडर जसरी उत्रिन्छ ।”

यसरी हावा भन्दा भारी वा हलुका हुनुले विमानलाई असन्तुलित वा माथि तल नगराउने उनको भनाइ छ । यसले विमानलाई अघि बढाउन भुमिका खेल्ने गर्दछ । यो ‘फिनिक्स भेरिएबल–बुयोयान्सी प्रपल्सन’ द्वारा संचालित ठूलो स्तरको पहिलो विमान हो । पर्पोइज (एक किसिमको समुद्री माछा) जसरी पानीमा हलचल गर्छ त्यसैगरी यो हावामा अगाडि बढ्ने बताइएको छ । अर्थात यसले धेरै लामो यात्रा गर्न सक्छ भने आकाशमा लामो समय रहिरहन पनि सक्षम छ । 

वास्तवमा यसलाई स्याटलाइट लन्चको सस्तो विकल्पका रुपमा निर्माण गरिएको हो । यसरी हावामा रहिरहँदा इन्धन पुर्याउनु नपरोस् भनेर यसको पङ्खा र पुच्छरले सोलार प्यानल बोक्नेछन् ।  यसको आकृति भने एरोफोइलमा आधारित रहेको छ अर्थात् अगाडि बढ्दै गर्दा पङ्खाले विमानलाई माथितिर लिफ्ट गर्नेछ । 

यस किसिमको प्रविधि यसअघि पानीमुनिको सवारीमा प्रयोग गरिएको थियो जसलाई ‘ग्लाइडर’ भनिन्छ । 

ग्लाइडरले धेरै गहिराइसम्म पुगेर पछि सतहमा तैरिँदै स्याटलाइटमार्फत् जानकारी पठाउने गर्दछ । तर हावा पानीको तुलनामा भिन्दै हुने भएको हुँदा यसको उडानलाई अनौठो मानिएको छ । फिनिक्स यस किसिमको प्रविधि उपयोग गर्ने यो आकारको पहिलो विमान हो । 
यसका निर्माण टोलीले यो विमानको सफलता टेलिकम्युनिकेसन उद्योगका निम्ति क्रान्तिकारी साबित हुने बताइरहेका छन् । 

यो अन्य विमान र रकेटको तुलनामा अत्यन्तै सस्तो भएकाले पनि यसलाई उचित विकल्प मानिएको हो । 

यसको नमुना पोर्टसमाउथको ड्राइस्ट्याकमा सफलतापूर्वक परीक्षण भइसकेको छ । यस परियोजनाको निर्माणमा सोलार सेल, उडान नियन्त्रण प्रणाली, माइक्रो पम्पस, कार्बन फाइबर पङ्खा र पुच्छर अनि रिभर्सिबल हाइड्रोजन फ्युल सेलका साथै रिचार्जेबल ब्याट्री समावेश गरिएको छ ।

सो ब्याट्री र फ्युल सेलले रातभर पनि सौय ऊर्जालाई सञ्चालनमा ल्याउन मद्दत गर्दछ । यसरी अहिले यसको प्रोटोटाइप नमुना सफलतापूर्वक उडिसकेको हुँदा फिनिक्सलाई अर्को स्तरसम्म पुर्याउन संस्थाले अन्य प्रमुख निर्माता कम्पनीहरुसँग सहकार्य गर्न खोजिरहेको छ ।