पछिल्लो समय मोबाइल अभिभावकका लागि आफ्ना बालबालिकालाई भुलाउन गतिलो माध्यम बनेको छ । मोबाइलले बालबालिकाको मानसिक तथा शारीरिक विकास समेत असर गरिरहेको हुन्छ । बालबालिकालाई भुलाउन मोबाइल दिने गरिन्छ । उनीहरु मोबाइलमा भुल्छन्, आफु काममा व्यस्त हुने अभिभावकहरु धेरै हुन्छन् । तर त्यस्तो गर्नुहुँदैन ।
यसरी बालबालिकालाई मोबाइलमा भुलाउँदा एक प्रकारको लत समेत बस्न थाल्छ । जसले गर्दा उनीहरु कुनै पनि क्रियाकलाप मोबाइलबिना गर्न मान्दैनन् ।
खाना खुवाउँदा समेत उनीहरुलाई मोबाइलमा भिडियो हेरेर मात्र खाने हुन्छन् । कतिपय बालबालिकाहरु त मोबाइलको लतमा लागेर कोहीसँग नबोल्ने र एकान्तमा गएर मोबाइल मात्र चलाउने गर्छन् । कुनैकुनै बालबालिका त मोबाइल बढी चलाएर डिप्रेशनमा जाने समेत खतरा हुन्छ ।
त्यसकारण उनीहरुलाई मोबाइलको लतबाट विस्तारै विस्तारै आधा घण्टा, एक घण्टा गरेर छुटाउनुपर्ने हुन्छ । तर एकैपटक टाढा राख्न पनि खोज्नुहुँदैन । जसले गर्दा उनीहरुमा तनाव उत्पन्न भएर मानसिक समस्या समेत आउन सक्छ । यसरी छुटाउँदा उनीहरु साथीहरुसँग बोल्ने र खेल्ने अभिभावकसँग समेत राम्रोसँग घुलमिल हुन थाल्छन् भने शारीरिक तथा मानसिक विकास पनि राम्रो हुन्छ ।
त्यसैगरी, मोबाइल साना बालबालिकालाई चलाउन दिँदा उनीहरुको आँखा र मष्तिकमा असर गरिरहेको हुन्छ । लामो समयसम्म मोबाइल हेरिरहँदा मोबाइलबाट निस्कने रेडिएसनले आँखामा असर गर्छ ।
मोबाइलको स्कृन सानो हुन्छ । जसमा निरन्तर एकोहोरो हेरिरहँदा बालबालिकाहरुको आँखाको मसल थाक्ने वा कमजोर हुने हुन्छ । जसले गर्दा उनीहरु रातिमा आँखा दुखेर ननिदाउँने, हेर्न नसक्ने, आँखा पोल्ने, आँखा वरिपरी हार्क सर्कल आउने र टाउको दुख्नेलगायतका समस्या देखिन्छ ।
यसको बारेमा अभिभावकले ध्यान दिनैपर्छ । अभिभावकले आफ्ना बालबालिकालाई मोबाइलको असरको बारेमा पनि बुझाउनैपर्ने हुन्छ । मोबाइल बढी चलाउने बालबालिकाको मष्तिष्क सुस्त हुन सक्छ । जसले गर्दा केहीसमय अघि भनेको कुरा छिनभरमा नै बिर्सन सक्छन् । कुनै कुनै बालबालिकामा टाउको दुखेर बान्तासमेत हुन सक्छ ।
स्कुल जाने बालबालिकाका हकमा भने उनीहरुले स्कुलमा पढाएको कुरामा पनि असर गर्छ । स्कुलमा समेत शिक्षकले मोबाइलका राम्रा पक्ष र नराम्रा पक्षका बारेमा जानकारी गराउनैपर्छ । हामीलाई पनि सानो वस्तु हेर्दा आँखा दुख्छ तर ठुलो वस्तु हेर्दा नदुख्ने हुन्छ त्यस्तै हो बालबालिकामा पनि सानो वस्तु हेर्दा समस्या आउँछ ।
टीभी पनि लामो समयसम्म हेर्न दिन हुँदैन । भिडियो गेमसमेत मोबाइलमा लगातार हेर्न दिन हुँदैन । बालबालिकालाई स्कुलमा प्रोजेक्ट वर्क दिएको छ । त्यो प्रोजेक्ट वर्क गर्न उनीहरुलाई कम्प्युटरमा गर्न लगाउने गर्नुपर्छ । लामो समयसम्म कम्प्युटरमा बिताउन दिनुहुँदैन ।
(बाल स्वास्थ्य नर्स सुवेदीसँग बाह्रखरीकी सञ्जिता खनालले गरेको कुराकानीमा आधारित)