एजेन्सी । पृथ्वीको चुम्बकीय उत्तरी ध्रुव (म्याग्नेटिक नर्थ पोल) क्यानडाको आर्टिक क्षेत्रबाट रसियास्थित साइबेरियातर्फ अघि बढिरहेको वैज्ञानिकहरुले जानकारी दिएका छन् । ‘नेस्नल सेन्टर्स फर इन्भारोमेन्टल इन्फरमेसन, नोआजले यसमा आइरहेको परिवर्तनबारे सही जानकारी पाउन ‘वल्र्ड म्याग्नेटिक मोडेल’, डब्लुएमएम अपडेट गरेको थियो । डब्लुएमएमको नयाँ भर्जन हरेक पाँच वर्षमा रिलिज गर्ने गरिएपनि समय अगावै पोलको गति बढ्न थालेपछि वैज्ञानिकहरुले अपडेट गर्नुपरेको बताएका छन् ।  

डब्लुएमएम विशेषगरी जिपिएस र नेभिगेसन प्रणाली अनि नासा लगायतका संस्थाले स्याटलाइटलाई ट्रयाक गर्न, उडान व्यवस्थापन गर्न र स्मार्टफोन लगायत विद्युत्तिय कम्पनीहरुले म्यापमा सुरक्षित दिशा प्रदान गर्न प्रयोग गर्ने गरेका छन् । त्यसैले दिशाको उचित मापनका लागि म्याग्नेटिक पोल महत्वपूर्ण मानिन्छ । वास्तवमा पृथ्वीको भित्री भागमा रहेका विभिन्न तरल धातुहरुले नै पोलको स्थान निर्धारण गर्ने गर्दछन् । यस्तोमा त्यहाँ आइरहेको लगातार कम्पनका कारण पनि यस्तो प्रभाव परेको हुन सक्ने वैज्ञानिकहरुको अनुमान छ । 

यसरी अठार र उन्नाइसऔँ शताब्दीमा सो पोल उत्तरी क्यानडाबाट पूर्वतर्फ अघि बढिरहेको थियो तर बीसऔँ शताब्दी सुरु भएदेखि भने यो रुसतर्फ अगाडि बढ्न थालेको हो । यसमा पनि एक्काइसौँ शताब्दी पुगेपछि पोलको अघि बढ्ने गति ९ किलोमिटर प्रति वर्ष बाट अहिले ५५ किलोमिटर प्रति वर्ष पुगेको हो । यस्तोमा यो प्रक्रिया म्याग्नेटिक पोल पल्टिने संकेत हुन सक्ने बताइएको छ । त्यस्तो भएमा यसलाई प्राकृतिक रुपमा पहिलेको स्थानमा आउन सयौँ हजारौँ वर्ष लाग्न सक्ने बताइएको छ । प्रत्येक हजार या सय वर्षमा चुम्बक पल्टिने गरेको वैज्ञानिकहरुको भनाइ छ । यसले मानिसका साथै चराहरुलाई पनि प्रभावित गर्ने बताइएको छ । बसाइँ सराइँका लागि चराले पृथ्वीकै चुम्बकीय ध्रुवलाई आधार मानेर आफ्नो दिशा निर्धारण गर्ने गर्दछ ।  – फक्स न्युज