पोखरा । एकता अघिका माओवादी केन्द्र र एमाले हालको नेकपाले आज देशभर जनयुद्ध दिवस मनाउँदैछ । २०५२ फागुन १ गते द्वन्द्वमा होमिएको तत्कालीन माओवादीदेखि हालको नेकपासम्म आइपुग्दासम्मको दुई दशकयता कम्युनिष्ट राजनीतिमा धेरै पानी बगेको छ ।

कम्युनिष्ट राजनीति भन्दा पनि यहाँ चर्चा गर्न खोजिएको विषय हो, पोखराको पृथ्वीचोकमा रहेको नेपालका प्रथम सहिद लखन थापाको शालिक विस्थापन र पुनस्र्थापनाको । गतवर्ष दसैँको बेला महानगरले आधारातमा लखन थापाको शालिक हटायो । यातायात व्यवस्थापन गर्न भन्दै महानगरले सहिद थापाको शालिकसहित शालिक परिसरले ओगटेको आईल्याण्ड समेत पुरै हटाएको थियो ।

त्यसपछि मगर संघले आन्दोलन नै गर्‍यो, शालिक पुनस्र्थापनाको माग पनि गर्‍यो । जिल्ला प्रशासन, महानगर र मगर संघबीचको त्रिपक्षीय वार्ताबाट १० बुँदे सम्झौता भई मंगलबार साँझ लखन थापा फेरि पृथ्वीचोकमा उठेका छन् ।

त्यहाँ उनको पूर्णकदको शालिक राखिएको छ । सम्झौताअनुसार नै शालिक राखियो । शालिक मगर संघले बनायो र त्यसको आर्थिक भारको जिम्मा महानगरले लियो, जिल्ला प्रशासनले सुरक्षा दियो र शालिक ठडियो ।

जनयुद्ध दिवस, फागुन २ गते लखन थापा स्मृति दिवसको अवसर पारेर शालिक पुनस्र्थापित गरिएको हो । लखन थापालाई नेपालकै प्रथम सहिदको रुपमा सरकारले पनि मान्यता दिइसकेको छ । गोरखा काउले भंगाराका थापाले तत्कालीन राणाशासन विरुद्ध आवाज उठाउँदा शहादत प्राप्त गरेका थिए ।

पहिले पृथ्वीचोकमा नेपाल एकीकरणका नायक पृथ्वीनारायण शाहकै शालिक थियो । शालिककै कारण पृथ्वीचोकको नामाकरण समेत भयो ।

२०६४ साल वैशाख १८ गते शाही शासनविरुद्ध मुलुकमा आन्दोलन चर्केको बेला पृथ्वीनारायण शाहको शालिकमा घन र ईट्टा वर्षेको थियो । घन र ईट्टाले पृथ्वीनारायण शाहको शालिक ढलाउनेहरु तत्कालीन नेकपा माओवादीको भ्रातृ संगठन वाईसीएल थियो । र, आजको नेकपाले देशैभरि जनयुद्ध दिवस मनाउँदैछ ।

पृथ्वीचोकको मात्र नभई पोखरा महानगरपालिकाले नगरक्षेत्रभित्र रहेका सबै शालिकहरुलाई पार्कमा लगेर सुरक्षित राख्ने अभियान चलाएको थियो । तर अहिले एकाएक शालिकहरु पूरानै ठाउँमा ठड्याईएका छन् । केही समयअघि अमरसिंह चोकमा रहेको अमरसिंह थापाको शालिक पनि पूरानै अवस्थामा ठड्याईएको थियो । तर जिरो किलोमिटरमा रहेको योगेन्द्रमान शेरचनको शालिक चाहीँ त्यहाँबाट विस्थापन गरिएको छ ।
महानगरले अहिलेसम्म पृथ्वीचोक, अमरसिंहचोक, विरौटाचोक, मुस्ताङचोक, हरिचोक लगायतका ठाउँमा आईल्याण्ड घटाएको छ ।