काठमाडौं । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनामा विप्रेषण (रेमिट्यान्स) ३१.९ प्रतिशतले बढेर ३ खर्ब ७६ अर्ब ५९ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । 

मुलुकको केन्द्रीय बैंकले तयार पारेको चालू आर्थिक वर्षको पाँच महिनाको तथ्यांकमा आधारित ‘देशको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय स्थिति’ अनुसार अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा भने रेमिट्यान्स शून्य दशमलव ८ प्रतिशतले घटेको थियो । गएको पाँच महिनामा अमेरिकी डलरमा रेमिट्यान्स १९.२ प्रतिशतले बढेको थियो भने गत वर्ष सोही अवधिमा ३.२ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भएको थियो ।

उपभोक्ता मुद्रास्फीति ३.७ प्रतिशत

गएका पाँच महिनामा वार्षिक विन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति ३.७ प्रतिशत रहेको थियो । अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा ४.२ प्रतिशत थियो । खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मूल्य वृद्धिका सीमान्त रूपले मात्र बढेका कारण समग्र मुद्रास्फीति अघिल्लो वर्षको दाँजोमा न्यून रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । 

गत वर्ष मंसिरको दाँजोमा तरकारी, दाल तथा दलहन र चिनी तथा चिनीजन्य पदार्थ उपसमूहका वस्तुको मूल्य घटेका कारण समग्र खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मूल्य वृद्धि न्यून रहेको छ । गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति ६.३ प्रतिशत रहेको छ । क्षेत्रगत आधारमा उपभोक्ता मुद्रास्फीति हिमालमा ४.१ प्रतिशत, पहाडमा ३.८ प्रतिशत, तराईमा ३.७ र काठमाडौं उपत्यकामा ३.७ प्रतिशत रहेको थियो । 

वस्तु आयातमा भएको उच्च वृद्धिका कारण पहिलो पाँच महिनामा चालू खाता घाटा बढेर १ खर्ब १९ अर्ब ३३ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा भने यस्तो घाटा ६४ अर्ब ११ करोडमात्र थियो । अमेरिकी डलरमा हिसाब गर्दा चालू खाता घाटा १ अर्ब ४ करोड पुगेको छ भने अघिल्लो वर्ष ६२ करोड ३ लाखमात्र थियो । त्यसैगरी शोधनान्तर घाटा ८५ अर्ब ३२ करोड रुपैयाँबराबर पुगेको छ । अघिल्लो वर्ष ५ अर्ब ४८ करोडमात्र थियो । अमेरिकी डलरमा यस्तो घाटा ७५ करोड १ लाख रहेको छ । 

विदेशी विनिमय सञ्चिति ११ खर्ब १७ अर्ब
राष्ट्र बैंकका अनुसार कूल विदेशी विनिमय सञ्चितिमा ३.३ प्रतिशतले घटेर गत मंसिरसम्ममा १० खर्ब ६५ अर्ब ८० करोड रुपैयाँबराबर भएको छ । गएको असार मसान्तमा यस्तो सञ्चिति ११ खर्ब २ अर्ब ५९ करोड पुगेको थियो । अमेरिकी डलरमा हेर्दा विदेशी विनिमय सञ्चिति गत असारको दाँजोमा मंसिर अन्तिमभित्र ७.९ प्रतिशतले घटेर ९ अर्ब २९ करोड डलर भएको छ । असारमा १० अर्ब ८ करोड डलर सञ्चिति थियो । 

सरकारको बजेट ३७ अर्बले बचतमा
चालू आर्थिक वर्ष पहिलो पाँच महिनामा नगद प्रवाहमा आधारित सरकारको बजेट ३७ अर्ब ५६ करोड रुपैयाँले बचतमा रहेको छ । अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा यस्तो बचत ४ अर्ब ९३ करोड रुपैयाँमात्र थियो । 

सरकारी खर्च २ खर्ब ७३ अर्ब 
पहिलो पाँच महिनामा नगद प्रवाहमा आधारित कूल सरकारी खर्च २ खर्ब ७३ अर्ब ७४ करोड रुपैयाँ पुगेको छ । अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा भने यस्तो खर्च २ खर्ब ५६ अर्ब ३० करोड थियो । समीक्षा अवधिमा चालू खर्च २ खर्ब २१ अर्ब ९६ करोड पुगेको छ भने अघिल्लो वर्ष २ खर्ब २२ अर्ब ६२ करोड थियो । यस अवधिमा ३४ अर्ब ४ करोड पुँजीगत खर्च भएको छ । अघिल्लो वर्ष २४ अर्ब ७९ करोड पुँजीगत खर्च भएको थियो । 

राजस्व संकलन ३ खर्ब ६ अर्ब 
समीक्षा अवधिमा सरकारले ३ खर्ब ६ अर्ब ८७ करोड रुपैयाँबराबर राजस्व संकलन गरेको छ । यो भनेको अघिल्लो वर्षको यही अवधिको दाँजोमा २६.३ प्रतिशतले धेरै हो । अघिल्लो वर्ष राजस्व संकलन १७ प्रतिशतले बढेर २ खर्ब ४२ अर्ब ९७ करोड पुगेको थियो । 

सरकारको नगद मौज्दात १ खर्ब १९ अर्ब 
चालू आर्थिक वर्ष २०७५–७६ मंसिर मसान्तसम्ममा सरकारी ढुकुटीमा १ खर्ब १९ अर्ब ३८ करोड रुपैयाँ नगद मौज्दात कायम रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ । 

वस्तु निर्यात ३७ अर्ब, आयात ६ खर्ब ७ अर्ब
चालू आर्थिक वर्ष २०७५–७६ को पहिलो पाँच महिनामा नेपालबाट ३७ अर्ब ५० करोड रुपैयाँबराबरका वस्तु निर्यात भएको छ । यो अघिल्लो आर्थिक वर्षको दाँजोमा ११.२ प्रतिशतले बढेको हो । 

केन्द्रीय बैंकका अनुसार अघिल्लो वर्ष १०.१ प्रतिशतले वृद्धि भएको थियो । गन्तव्यका आधारमा वस्तु निर्यात भारततर्फ २०.७, चीनतर्फ ३०.७ र अन्य मुलुकतर्फ ३ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । वस्तुगत आधारमा पोलिस्टर यार्न, जस्तापाता, कार्पेट, गेडागुडी, तयारी पोसाक, पश्मिना, जुटका सामानलगायत वस्तुको निर्यात बढेको छ भने अलैंची, रोजिन, छाला, जुत्ता, चप्पल लगायत वस्तुको निर्यात घटेको छ । 

समीक्षा अवधिमा कूल वस्तु आयात भने ३४.२ प्रतिशतले बढेर ६ खर्ब ७ अर्ब रुपैयाँबराबर पुगेको छ । अघिल्लो वर्ष सोही अवधिमा भने १८.२ प्रतिशतमात्र बढेको थियो । वस्तु आयात गरिने मुलुकका आधारमा भारतबाट ३१.७, चीनबाट ४७.७ र अन्य मुलुकबाट ३३.७ प्रतिशतले आयात बढेको छ । 

वस्तुगत आधारमा पेट्रोलियम पदार्थ, सवारीसाधन तथा पार्ट्स, हवाईजहाज तथा  पुर्जा, एमएस बिलेट, अन्य उपकरण तथा पुर्जा, तरकारी, फलफूल तथा चामल लगायत वस्तुको आयात बढेको छ भने दूरसञ्चार उपकरण तथा पुर्जा, कच्चा भटमास तेल, सिमेन्ट, स्वास्थ्य उपकरण तथा औजार लगायत वस्तुको आयात घटेको छ ।