काठमाडौं । पुस २ गतेबाट मेलम्ची खानेपानीको काम ठप्प पारेको इटालीको सीएमसी कम्पनीका प्रतिनिधि खानेपानी मन्त्रालयको सम्पर्कमा छैनन् । भूकम्प र नाकाबन्दीका कारण तोकेभन्दा बढी काम गर्नु परेको भन्दै सीएमसीले मन्त्रालयसँग १ अर्ब ३६ करोड रुपैयाँ क्षतिपूर्ति मागेको थियो ।
मन्त्रालयले कम्पनीलाई क्षतिपूर्तिबापत तिर्नुपर्ने उक्त रकम बढी भएको बताएपछि आयोजनाको डेब्युट बोर्डको गएको असारमा बसेको बैठकले मन्त्रालयले आयोजनालाई ३६ करोड रुपैयाँ क्षतिपूर्ति दिने निर्णय गरेको थियो ।
क्षतिपूर्तिबापतको उक्त रकम मन्त्रालयले कम्पनीलाई तिर्न ढिलो गरेपछि कम्पनीले आफू आर्थिक रुपमा टाट पल्टिएको दाबी गर्दै आएको थियो । पुस १ गतेभित्र मन्त्रालयले क्षतिपूर्ति नतिरे काम छोड्न बाध्य हुने बताउँदै कम्पनीले मन्त्रालयलाई ‘लेटर टु टर्मिनेसन’ पठाएको थियो । पुस १ भित्र मन्त्रालयले कम्पनीलाई क्षतिपूर्ति रकम नतिरेपछि कम्पनीका प्रतिनिधि मेलम्चीको काम छोडेर इटाली फर्किएका हुन् ।
मेलम्ची खानेपानी आयोजना विकास समितिले ती प्रतिनिधिहरु सोमबार नै काठमाडौं आउने जानकारी गराएपनि हालसम्म सम्पर्कमा नआएको बताइएको छ ।
“सीएमसी प्रतिनिधि कहिले आउने हुन् हामीलाई केही जानकारी छैन,” मेलम्ची खानेपानी आयोजना विकास समितिका प्रवक्ता राजेन्द्र पन्तले बाह्रखरीसँग भने, “मेलम्ची आयोजनाको सुरुङ र हेडबक्समा काम सम्पन्न गर्ने जिम्मा लिएको सीएमसी काममा नआउँदा आयोजना सम्पन्न हुने मिति यकिन छैन ।”
सीएमसी कम्पनीका प्रतिनिधि अङ्ग्रेजी नयाँवर्ष र क्रिसमस मनाउन विदेश गएको खानेपानी मन्त्रालयले बताए पनि हालसम्म उनीहरु नेपाल नफर्किएकोबारे मन्त्रालयले केही बोलेको छैन ।
“सीएमसी सम्पर्कविहीन छ । कहिले फर्किने हो हामीलाई केही जानकारी छैन,” मन्त्रालयका सचिव गजेन्द्रकुमार ठाकुरले भने, “नेपाली उपठेकेदार कम्पनीले बाँकी काम गर्नसक्छन् । यसका लागि मन्त्रालय र आयोजनाका प्रशासकीय अधिकृतबीच छलफल हुनुपर्छ । सीएमसी कहिले नेपाल फर्किन्छ भन्ने जानकारी नहुँदा मन्त्रालयलाई आगामी रणनीति अपनाउन अप्ठेरो परेको छ ।”
खानेपानी मन्त्री बिना मगरले सीएमसीलाई क्षतिपूर्तिबापतको ३६ करोड रुपैयाँ तिर्न मन्त्रालय तयार भएको बताइन् । “मन्त्रालय कम्पनीको सो रकम तिर्न तयार छ । तर हालको अवस्थामा कम्पनी प्रतिनिधि सम्पर्कमा नभएको र कम्पनीको खाता रोक्का भएकाले क्षतिपूर्ति तिर्न असहज छ,” मन्त्री मगरले भनिन् ।
एशियाली विकास बैंकले सुरुङ र हेडबक्समा रकम लगानी गरेकाले अर्को ठेकेदार कम्पनी छनोट गर्न आयोजनालाई कानुनी अड्चन रहेको छ ।
सुरुङ र हेडबक्समा ४५ भन्दा बढी नेपाली उपठेकेदारले काम गरिरहेका छन् । ती उपठेकेदार कम्पनीले पनि सीएमसी कम्पनीबाट करिब ढेड अर्ब रुपैयाँ भुक्तानी पाउन बाँकी रहेको छ ।
“सीएमसीका प्रतिनिधि हालसम्म हाम्रो सम्पर्कमा नआएपछि उप–ठेकेदारले पाउने रकम नदिई उनीहरुलाई काम लगाउन सकिँदैन,” मन्त्रालयलका प्रवक्ता शंकर सुवेदीले भने, “सीएमसी सम्पर्कमा नआएको र आयोजनासँग उप–ठेकेदारलाई तिर्ने रकम नभएकाले आयोजना अगाडि बढ्ने विषय अझै अन्योलमा छ ।”
सीएमसी नै काममा नआए अन्तर्राष्ट्रिय बोलपत्र आह्वान गरेर नयाँ ठेकेदार कम्पनी नियुक्त गर्नुपर्छ । यसका लागि कम्पनी छनोट गर्न नै १ वर्षभन्दा बढी समय लाग्ने पन्तले बताए । नयाँ कम्पनी छनोट प्रक्रिया अपनाएर काम सुरु गर्दा आयोजनाको बाँकी काम ३ वर्ष पछि धकेलिने बताइएको छ ।
मेलम्चीदेखि सुन्दरीजलसम्म जम्मा २७ किमि सुरुङमध्ये हाल ९ सय किमि सुरुङ फिनिसिङ गर्न बाँकी रहेको छ ।
मेलम्ची नदीबाट दैनिक आउने १७ करोड लिटर पानी प्रशोधनका लागि सुन्दरीजलमा हाल ८ दशमलब ५ करोड लिटर क्षमताको एउटा प्रशोधन केन्दको निर्माण सम्पन्न भएको छ ।
उपत्यकाको १२ सय किमि खानेपानी बिछ्याउने काम मध्ये २ सय किमि मात्र पाइप बिछ्याउने काम गर्न बाँकी रहेको छ । हाल हेडबक्स निर्माण र सुरुङ फिनिसिङ गर्ने काम ठप्प भएकाले अन्य सहायक काम पछाडि धकेलिएको मेलम्ची खानेपानी उपआयोजना २ का प्रमुख तिरेशप्रसाद खत्रीले बताए ।
