.jpeg)
वीरेन्द्रबहादुर बस्नेत
प्रबन्ध निर्देशक, बुद्ध एयर
पोखरामा नयाँ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको अध्ययन सुरु भएसँगै हाम्रो कम्पनीले पनि संस्थागत रूपमा एउटा अध्ययन गरिरहेको छ । अध्ययनले त्यस क्षेत्रमा उडान गर्दा यात्रुको संख्यालाई विषेश ध्यान दिनुपर्ने देखाएको छ । हामीले त्यस क्षेत्रमा तीन वटा जेटबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान सुरु गर्ने लक्ष्य राखेकाले दैनिक १४ सय ओहोरदोहोर गर्ने यात्रु चाहिन्छ । हाम्रो मूल्यांकन ४ सय लोकल तथा १ हजार विदेशी नगारिक ‘इन एन्ड आउट’ यात्रु भएको खण्डमा उडान गर्ने छ ।
हामीलाई त्रिभुवन विमानस्थलबाटै अन्तर्राष्ट्रिय उडान गर्ने समेत अनुमति छ । हामीसँग प्राविधिक, अपरेसन गर्ने क्षमता, म्यानेजमेन्ट र फाइनान्सियल क्षमता पनि छ । तर, काठमाडौंबाट उडान गर्न केही चुनौती छन् । पहिलो त थाई, कतार, इत्तिहाद, इन्डियन, जेट एयरवेज, इमिरेट्सजस्ता ‘हेभी वेट’सँग हामीले प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्ने हुन्छ ।
त्रिभुवन विमानस्थल धेरै नै ‘कन्जस्टेड’ पनि छ । प्लेन उडान गर्न समय लाग्नेजस्ता भौतिक अवस्थामै त्रिभुवन विमानस्थल कमजोर छ । हेभी कम्पनीसँग टुरिजमका हिसाबले पनि प्रतिस्पर्धा गर्न सकिन्नँ । काठमाडौंभन्दा सानो क्षेत्र भएकाले ‘हेभी वेट’का कम्पनीले पोखरा उडान नगर्लान् । अध्ययनपछि नै कत्तिको प्रतिस्पर्धा हुन्छ भन्ने अन्दाज हुन्छ ।
आगामी मार्चसम्ममा पोखरा विमानस्थलको विस्तृत अध्ययन प्रतिवेदन आउने जानकारी पाएका छौं । त्यसपछि कस्तो खालको जेटबाट उडान गर्ने निर्यण गर्नेछौं । पोखरा सानो भ्याली भएकाले पश्चिमबाट ल्यान्ड गर्न नमिल्ने र पूर्वबाट मात्रै ल्यान्ड गर्न मिल्ने बताइएको छ । हामीसँग अहिल्यै जेट विमान नभएकाले त्यो क्षेत्रको लागि उपयुक्त हुने खरिद गर्ने क्षमता र अधिकार हामीसँग छ ।
नेपाल भित्रिने पर्यटकलाई खर्च गर्ने र घुम्ने आधारमा विभाजन गर्नुपर्छ । खर्च धेरै गर्ने खालका ‘लिजर टुरिस्ट’ र कम खर्च गर्ने साहसिक पर्यटकको यकिन तथ्यांक निकाल्नुपर्छ । नेपालमा वर्षिक ७० हजार साहसिक पर्यटक देशको जस्तोसुकै परिस्थितिमा पनि आउने गरेको तथ्यांक देखिएको छ । ती पर्यटक आउने समयावधि चार महिना हुने गर्छ । बन्न लागेको पोखरा विमानस्थलका लागि ‘लेजर टुरिस्ट’मा वृद्धि गर्न नसकिए व्यावसायिक उडान गर्न धेरै गाह्रो पर्ने देखिन्छ ।
त्यसका लागि पोखरा क्षेत्रमा होटलको सुविधामा वृद्धि गर्दै पूर्वाधार निर्माणमा जोड दिनुपर्छ । देशले पर्यटनमा भर्खर सानो फड्को मार्न थालेको छ । हामीले पर्यटकीय व्यवस्थाको पुनव्र्याख्याको महत्वपूर्ण विषय उठाइरहेका छौं ।
आकाश सुरक्षित छ ?
नेपाली आकाशलाई इयुले असुरक्षित भनिरहे पनि बुद्ध एयरलाई असर पारेन । हामीले संसारकै ५ औं धनी देश भारतका प्रमुख व्यक्तिलाई यात्रा गराउने अवसर पाउनुले पनि हामीलाई असर नगरेको हो । तर, नेपाली आकाश असुरक्षित रहनु दिगो उडानमा भने असर पर्छ । पहिलो कुरा त हवाई उडानमा जिम्मा लिनेहरुकै कमजोरी रहेको मेरो बुझाइ हो । अझ भन्नुपर्दा देशको कार्यकारी प्रधानमन्त्रीले नै त्यसको जिम्मा लिनुपर्छ ।
हामी सक्षम छौं
मेरो विचारमा हामी जे गर्न पनि सक्षम छौं, विदेशीलाई गुहार्नै पर्दैन । नेपालीले आफैँलाई विश्वास गर्न नसकेको अवस्था देखिएको छ । त्यस्तो प्रवृत्तिको अत्य हुनुपर्छ । अहिले त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको क्षमता वृद्धि गर्न विदेशी कम्पनीलाई दिँदा लथालिंग बनेको छ । यसमा एडीबी पनि जवाफदेहि हुनुपर्छ । विकास निर्माणको जिम्मा लिनेहरूसँग राज्य किन निरिह बन्दै गएको छ । हाम्रो देशको चीरहण भइरहेको छ ।
योजनाकारले नदेखेको क्षेत्र
देशलाई एउटा उद्योगको रूपमा लैजान सकिन्छ । पर्यटन, कृषि, ऊर्जा वा वैदेशिक रोजगारकै उद्योगको विकासले समृद्धि सम्भव छ । के अझै हामी विदेशीका दासमात्रै बन्ने हो ? देशका नागरिकलाई विदेशकै कामदार बनाउने भए पनि दक्ष कामदार उत्पादन गर्ने उद्योग त बनाउन सकिन्छ । तर, देश बनाउने जिम्मा लिनेहरुले त्यति पनि भिजन राख्न सकेका छैनन् । नेपाली नागरिकको श्रम सस्तोमा बिक्री भइरहेको छ ।
अहिले हाइड्रोमा सबैको आकर्षण देखिन्छ । हाइड्रोका क्षेत्रमा दुई पक्ष देखिन्छ, पहिलो त हामीले भारतबाटै बिजुली किनिरहेको अवस्था छ । दोस्रो, नेपालको हाइड्रोको बजार भारत नै हो ।
त्यसैले बजार र लगानीको क्षेत्र हेर्दा त्यो लामो समयसम्म गर्न सकिने व्यवसाय नहुन सक्छ । अझ त्यस क्षेत्रमा लगानी भएर बजार भए पनि सीमित मान्छेमात्रै धनी हुन्छन् ।
मेरो परिकल्पना
देशको आर्थिक उन्नति नै बटमलाइन हो । सहभागितामूलक सम्पत्ति सृजना गर्दै मैले योजना बनाइरेको छु । पोखरामा अन्तर्राष्ट्रिय उडान हुँदा गोरखा र बागलुङसम्मको क्षेत्रलाई समेट्छ । देशको युनिक सेलिङ प्वाइन्ट नै धौलागिरीदेखि मनास्लुसम्मको हिमालयन रेन्ज त्यसै क्षेत्रमा पर्छ । ती क्षेत्रमा हामीले २५ लाख पर्यटक आवतजावत गराउन सक्ने सम्भावना छ ।
हिमालयन रेन्ज र हिमालयन इकोलोजी नै देशको मुख्य आर्थिक विकासको आधारशिला हो । ती जिल्लामा २५ लाख पर्यटकलाई व्यवस्थापन गर्न कम्तीमा २० वटा जेट चाहिन्छ, ५ हजार वटा होटल चाहिन्छ । एक्लै त कसैले गर्न सकिन्न, त्यसैले जनताको सहभागिता चाहिन्छ ।
हामीसँग अन्तर्राष्ट्रिय हवाई उडान गर्ने क्षमता र अधिकार भएकाले हामी सिधै एक्सनमा गएका छौं । एउटा परिकल्पना गरौं, २५ लाख पर्यटकको मुभमेन्ट हुँदा सर्वसाधारणको जीवनस्तर, आम्दानी, रोजगारीको अवस्था कस्तो होला ? हामी अब एक करोड पर्यटक भित्र्याउने परिकल्पना गर्ने कि नगर्ने ?
(बस्नेतसँग बाह्रखरीका लागि ऋषि खतिवडाले गरेको कुराकानीमा आधारित)
