त्यही सात दिन ! कति बिहानका अरुण–रश्मिहरू खेल्दै गए, कतिओटा सूर्य सन्ध्याको प्रखरताद्वारा आफ्नो तेजिलो विज्ञापन गर्दै, हीनताकै समर्थनमा समाप्त भइसके, तर ती सात दिन त्यस्तै जाज्वल्यमान छन् ।

सन्ध्या, कहिले उदास धमिलो रूपमा, कहिले केटाकेटीको खेलको चहलपहलमा, कतै नीरव निरीक्षणमा, किसिम–किसिमका रूप, रुचिमा प्रकट भएर गइसकिन् । यस्तै उषाले पनि समयानुसार कहिले जुही, मालतीको प्रफुल्लतामा, कहिले पारिजातको सौरभमा, कतै कमलको प्रस्फुटनमा र कतै तल–माथि भएका खेतहरूमा लहलहाउँदो तोरीको केसरी रङमा, अनेकौँ शृंगारलाई चरितार्थ गरिन्, तर आनन्दकुमारीको शारीरिक जीवनको प्रतिक्षण चलित गतिमा पनि ती सात दिनका आन्तरिक जीवनमा कहिले कुनै, उपद्रव, व्याघात परेन ।

कहिलेसम्म त्यो त्यस्तै रहिरहन्छ, निश्चल, मूक निरीक्षणगामी— यसको उत्तर अनिश्चितै छ ।

एक दिनको कुरा । स्वर्गको आनन्ददूत कल्पनाभन्दा पनि टाढादेखि कता–कताबाट आई विपन्नताको नर्कमा प्रत्यक्ष हुन गएछ । आँखाले त्यस अकल्पनीयतालाई समात्न साहसै गरेनन् । तर, प्रत्यक्ष थियो प्रत्यक्षै । आँखाले समातेनन्, प्रत्यक्षले आफैँ आँखाहरूलाई समात्यो ।

अनि, त्यही आनन्ददूतको चमत्कार ! अल्लादिनको जादुको महलझैँ एउटा महलमा खेलिरहेका आनन्दमा, आनन्दकुमारीलाई त्यस आनन्ददूतले ल्याएर नै फ्याँक्यो । प्रत्यक्ष नृत्य गर्न थाल्यो ।

पहिलो दिन । संकोच र लाजले हर प्रकारका उपभोगलाई डराएका आँखाबाट– परीहरूको विभूतिझैँ– छुनै नहुने जस्तो देख्नुपर्यो । फिक्का गुलाफी रङको पाउडरले गोरो मुखलाई सुदर्शनीय पारेका र एकदम सेतो पाउडरको तहमा श्यामताको आभाले चियाउँदै शुद्ध गोरो हुने प्रयत्नको उपहास गरिरहेका र यस्तै कैयौँ प्रकारका रङ–बिरंगी रुचिकर, अरुचिकर अनुहारहरूले पनि सुन्दर, रेसमी, मूल्यवान्, चमचम परिधानमा गौरवको प्रभावको सृजन गरिरहेकै थिए ।

ती थिए दासीहरू र आनन्दकुमारीको सानोभन्दा सानो इच्छापूर्तिका निम्ति तयार भए पनि, अनभ्यस्त आनन्दकुमारीलाई उनीहरूको परिचर्याको चेष्टा नै एउटा अत्याचार जस्तो कष्टकर लाग्यो ।

आँखामा उत्सुकता खेलिरहेको थियो । अज्ञात लालसाहरू कुन्नि कताबाट आएर जान्नाको निम्ति उन्मुख हुन लालायित थिए । कुना–कुनामा छरिएको सुनौलापन, उनको सामुन्ने आफ्नो अंग खोलेर बसिरहेको थियो । उनीहरूमा आह्वान थियो र हरेक प्रकारका सगति, सवाक्, मूक र निस्पन्द चेष्टाहरू पनि उनलाई आफ्नो काखमा सुख र विश्राम दिन तयार थिए ।

तर, हृदयचाहिँ भीरुताले भाराकान्त भइरहेको थियो । संकोच, लाज उनका मृगीजस्ता आँखाहरूमा सजिलैसित देखिन्थे र तिनीहरू सबैमा उनले आफूलाई हरतरहबाट अबोध जस्तो अनुभव गरिहेकी थिइन् । साधारण समाजको उपयुक्त संस्कारकी भए पनि त्यहाँका उत्कृष्ट सबै थोकको निम्ति अयोग्य, अक्षम !

मनमा ल्याइएका हर प्रकारका साहसहरूले पनि जब उनीलाई थाम्न सकेनन् अनि केही नपाएर डर मान्दै एउटा मखमली कौचमा लडिन्, फेरि आँखा चिम्लेरै, सब दासीहरूलाई त्यहाँबाट अन्त जान भनिन् । त्यो तिनीहरूलाई उनको आज्ञा थियो अथवा भीरु प्रार्थना— यो कुरा ईश्वरै जानून् ।

कुन्नि कताबाट के भएछ र एक घण्टापछि कौचबाट जुरुक्क उठेर एउटा स्प्रिङदार मेचमा बसिन् । कस्तो लचकदार, कस्तो नरम, स्निग्ध र सुखद ! बिस्तार–बिस्तारै वैभवको मादकताले तान्न थाल्यो ।

चित्रित टिनको सुनौला छतमा झुन्डिइरहेका अनेकौँ प्रकारका बिजुलीका झाड, फानुस, कमल र भित्ताहरूमा अनेकौँ प्रकारका कलापूर्ण फ्रेममा जडिएका तस्बिर, सुन्दर ब्याकेट्स, कलापूर्ण मूर्तिहरू, कस्ता आकर्षक, अद्भुत ! टेबुलमाथि राखिएका कैयौँ प्रकारका शृंगारका वस्तुहरू र भिन्न–भिन्न प्रकारका सुन्दर सिसीहरूमा अनेकौँ रङका सुगन्धित सेन्ट, अत्तर इत्यादि !

मुजूरका, मान्छेका, लहरा–पातका चित्रहरू कलापूर्ण बुनोटले नै प्रदर्शित गरेका जालीदार, अनेकौँ रङका रेसमी पर्दाहरू झ्यालमा फरफराइरहेका थिए । सूर्यको घाम होइन कि प्रकाश मात्र ती पर्दाहरूका चमकदार जालीमा झिलमिल खेल खेलिरहेको थियो ।

कस्तो लामो, ठूलो र विशाल कोठा, भुईँमा ओछ्याइएको नरम गलैँचा, अनेक थरीका चित्रकारी भएका रंगीन भित्ता ! भव्यताले मूक अभिमानको सृजन गरिरहेको थियो ।

अकस्मात् उनको आँखा, सामुन्नेको उनीजत्तिकै अग्लो, बिल्लौरी, निर्मल ऐनामा परेर उनले आफ्नो रूप देखिछन्— प्रदीप्त, सरल, लोभ्याउने सौन्दर्य ! उनीलाई आफूमाथि आफ्नै गर्व र ममता पैदा भयो ।

आइमाईहरू स्वभावतः शृंगारप्रिय हुन्छन् । मनमा कुरा खेल्न थाल्यो— ‘राम्ररी सिँगारिए यहाँ भएजतिभन्दा बढ्ता रूप आओइन र ?’ अनि सिनेमाका चलचित्रझैँ आँखाहरूको सामुन्ने ती हरिया, नीला, पहेँला फिक्का, गाढा रङका चमचम सारीहरूको कल्पना चम्कन थाल्यो ।

वैभवको रङले बिस्तार–बिस्तारै मस्तिष्कलाई रंगीन गर्न थाल्यो । ‘कुन रङको सारी मेरो यो स्निग्ध, सेतो, सुकुमार आङमा सुहाउला ? रातो ? होइन, आकर्षक भए पनि त्यसले आफ्नो गाढा रङले शरीरको स्वाभाविक सुन्दरता नै छोपिदेला । अनि पहेँलो, नीलो, कालो ? उहुँ !’

आँखा चिम्लेर माथिका हरएक रङका सारीहरूले मनमनै सजिई क्रमशः आफ्नो काल्पनिक रूप हेरिन् । कुनै पनि मन परेन । अकस्मात् सम्झिन्— आस्मानी रङको मिहीन सारी ।

‘हो । यही हुन्छ । आस्मानी रङको भित्रबाट चियाइरहने रातोपना लिएको सेतो आङको आभा ! कत्ति आकर्षक हुन्छ ?’

अघि आएको मानसिक दुर्बलतालाई त्यो सुसज्जित कोठाको नीरवता र शून्यताहरूले बिस्तार–बिस्तारै साहस दिँदै ल्याए र कल्पना क्रमशः उज्ज्वलतर, प्रदीप्त हुँदै आई, वैभवको मद पिउन थाल्यो ।

त्यसपछि क्रमशः एक दिन, दुई दिन, तीन दिन र यस्तै सातै दिन ! प्रचण्ड विलास, हरेक किसिमका उद्दीपक साधनहरूसाथ तीव्र हुँदै चरितार्थ हुन थाले । हृदय र प्राण, संकोच र लज्जा, शुभ र अनौचित्य कसैको केही पनि लागेन र कसैको वास्ता पनि गरिएन ।

केवल विलास, ज्वाला र एक–एक अणुपर्यन्त तप्त पारिदिने सुख होइन कि प्रमत्तता ! अत्यन्त प्रत्यक्ष र प्रदीप्त सात दिन सात प्रकारका आँधीहुरी चरितार्थ हुन थाले, प्रचण्ड र मदमय ! त्यो सुख थियो कि दुःख, यसको विवेचनाको सुविधा र समय, त्यस बखत दुवै पाइएन ।

तर, त्यसपछि सामुन्ने आयो त्यही अन्धकार, उदास आफ्नो विपन्न कोठा ! त्यही घर, त्यही समाज, त्यही दुःख–सुख, छिमेकीहरूको सहानुभूति र विरोध इत्यादि । रुचिकर, अरुचिकर स्वाभाविकता !

स्वर्गको त्यो आनन्ददूत, परीहरूको सम्पत्ति, अल्लादिनको दीपकको जादु— सबै कता गएछन्, कता हो कता ?

भो । प्रत्यक्ष र प्रस्ट खँदिलो कहानी त यत्तिकै हो । व्यर्थमा काल्पनिक रङ चढाएर कथालाई असत्य र असजिलो पार्नु त ‘कला’ होइन । हो, यसैमध्ये आनन्दकुमारीले आफ्नो साथी सरलालाई लेखेको एउटा चिठीको पनि आविष्कार भएको छ । त्यो पढेपछि कथालाई रोचक वा अरोचक —जेजसो बुझिन्छ— समाप्त भनेर छोडिदिनुपर्दछ ।

चिठीमा थियो—
मेरी सरला,
धेरै दिनमा पत्र लेखिरहेकी छु । मेरो कथा त सुनेकै हौली । तिम्रो मनमा विचार आयो होला कि तिम्री दिदी आनन्द सुखसागरमा चुर्लुम्म भई, संसारको स्वप्नमा शीतलताको शान्ति अथवा सुखको भोग भोगिरहेकी होली । केही अंशमा कुरा पनि सत्य छ । तर, आन्तरिक होइन बाह्य मात्र ।

बाबु–आमाहरू खुसी छन् । तिनीहरूलाई कल्पनातीत सफलता प्राप्त भएको छ, घरद्वार र बन्दबेपारलाई केही पुँजी समेत ! मलाई जन्माए, यस क्षुद्र तनको कुनै किसिमको उपयोगले तिनीहरूलाई प्रसन्न तुल्याएको छ भने मेरो रचना —शरीरको अस्तित्वसम्म— सार्थक भो ।

छिमेकीहरू यताउता हाँस्तछन्, अनेकौँ कटु, क्रूर आलोचना पनि गर्दछन्, तर घृणाले होइन, ईष्र्याले ! मेरो पतनको प्रतिकारनिमित्त कटुता व्यक्त गरेको भए त सुखैको कुरो थियो, सरला ! तर, त्यसो छैन । तिनीहरूको उत्सुक दृष्टि, मलाई हेर्ने तीव्र अदम्य आकांक्षाले नै, तिनीहरूको कहिले पनि पूरा हुन नसक्ने लोलुपता मात्रै व्यक्त गरिरहेको छ ।

सत्य र वास्तविक रूपमा त्यो कहिले पनि पाइएन । तीव्र प्रतिरोधको उद्गम स्थानै शुष्क नभएको भए, यी छिमेकीहरू मेरो यस शरीरैलाई आफ्नो अपमानको प्रतीक भन्ठान्ने थिए, प्रत्यक्ष र मूर्तिमान ! तर, रुने ठाउँमा तिनीहरू हाँस्तछन्, लाजले भुईँ हेर्नुपर्ने ठाउँमा आँखा उठाएर मलाई हेर्दछन् ।

तिनीहरूको दृष्टिमा कतिको लज्जाहीन लोलुपता छ, त्यसको अनुभव त मैले नै प्रतिक्षण गरी, भोगिरहेकी छु । हाँस्तछन्, हाँसून्, हेर्न चाहन्छन्, हेरून्, व्यंग्य गर्छन्, गरून्, त्यो मेरा निम्ति त होइन ! तिनीहरूकै विकार, तिनीहरूमाथि नै चरितार्थ भइरहेछ । तर, अरूहरूको केको गन्थन ?

भयानक अन्धकार । सरला ! आखाँको सामुन्ने यस्तो रमाइलो संसार छरिएको छ, त्यो हेरेर आत्मामा प्रसन्नता पनि आउँदछ । तर, हृदयको भित्री तहमा केही पनि बिउझिँÞदैन । त्यहाँ त त्यही छ, भयानक अन्धकार !

सबैले मलाई हेर्दछन् । खित्का छोडेर हाँस्ने इच्छा हुन्छ । बहुला दुनियाँले यस मेरो शरीरमा त्यो भव्यता, त्यो अतीतको जाज्वल्यता कता छ भनी खोजिरहेको छ । कस्तो गहिरो र तिखो दृष्टि ममाथि पर्दछ, त्यसको अनुभव मात्र म गरिरहेकी छु ।

तर, के हेर्छन् ? ती प्राणीहरूलाई ममा भएको कुन कुराको चाहना छ ? यहाँ त केही छँदै छैन । भएजतिको त ठाउँका ठाउँमा नै छोडेर आएकी छु । बरु, आफ्नो साथमा भएको आकांक्षा, उत्साह, उल्लास, जीवन, गति र अबला नारी जातिको सर्वस्वसमेत त्यहीँ छ । किन त्यहीँ छ ?

देउतामा गरेको समर्पणस्वरूप वा विष्णुले गरेको वृन्दाको सर्वस्वहरण जस्तो, कुन्नि ! यो फैसला गर्न खोज्दा मन आत्तिन थाल्दछ ।

बडो मादकता थियो, सरला ! के भनूँ, भनेर साध्य छैन । वैभवमा यत्ति विलास हुन्छ, विलासमा यति मस्ती हुन्छ र मस्तीमा यस्तो आत्मविस्मृति पनि हुन सक्तो रहेछ, यो कल्पनै थिएन ।

बाबै ! त्यस बखत जम्मै बिर्सेँ सरला ! त्यहाँ भएका सुखहरूमा मेरो शरीर र प्राणको एक–एक कण बाँडिएको थियो, तैपनि पूरा भएन । ती सुखहरूले मलाई खेलौना तुल्याएर खेल्न थाले । एक–एक रोमपर्यन्त लिएर खेलिहाले ।

त्यस खेलमा मेरो अस्तित्वै लोप भयो, तर अहँ, त्यहाँका सुखहरूको खेल–पिपासा मबाट तृप्त भएन । तिनीहरूलाई अझ पनि चाहना छ, बराबर यो चाहना कायमै पनि रहनेछ ।

कस्तो बेहोसी— प्रेम, मोह क्या हो, बुझ्नै सकिनँ । कस्तो ज्वाला ?— भोग र तृष्णा समेत डढिसके ! कस्तो जादु ?— लालसा र उत्कण्ठापर्यन्त लुप्त भए सरला ! हृदयको हाहाकार कसरी तिम्रो हृदयको निकट पुर्याऊँ ? जुन वासना, हाड र मासुको ऐन्द्रिक सत्य, शारीरिक कामोपभोगलाई प्रधानता दिएर गएकी थिएँ, शरीरको सबै किसिमको यस्तो प्रयोग गरे पनि एक अणु मात्र सुख, दुःख, ज्वाला वा जो छ त्यसको अनुभव उपलब्ध भएको भए, यो जम्मै व्यापारलाई —जेजस्तो भए पनि— सुखै र सार्थकै सम्झन्थेँ ।

तर, हाय ! नारीको सर्वस्व गुमाएर पनि त्यो अलिकति पनि त पाइनँ !

पत्र लामो भो । तिमी पनि आत्तिने छ्यौ । तर, बहिनी, हृदयको सन्ताप हो, मूक भएर सहन सकिनँ । भनूँ भने कोसित ? कदाचित् लज्जा छोडी, आँखा चिम्लेर भनि पनि हालूँ भने सुन्नेहरूसँग उपहासबाहेक अरू केही पनि पाउने आशा छैन । नभनूँ भने हृदय गरुंगो भएर थिचिन लागेको छ । असह्यै भएको हुनाले तिमीलाई कष्ट दिइरहेकी छु, केही हलुंगो होला कि भन्ने आशाले ! झिँजो नमाने है !

बिहानदेखि नै झ्यालमा आई बस्तछु । मूक र निस्पन्द दृष्टिले यी आँखाहरूको सामुन्ने छरिएको सृष्टिको अपार वैभव र त्यसको नृत्य हेर्ने क्रम चल्न थाल्दछ । तर, अन्तर्चक्षुमा त चलचित्रका तस्बिर क्रमशः घुमी–घुमी आउँदछन् त्यही एक, दुई, तीन यस्तै सातै दिनको अनन्त, सतृष्ण झिलिमिली !

एकसेएक झकीझकाउ पारेका दामी मोटरहरू सन्नसन्न सामुन्नेको सडकबाट निस्कन थाल्दछन्, उनीहरूमा बसेकामध्ये, कहिलेकाहीँ हेर्न पाउँदछु— यस्तै चमचम परिधानमा सजिएका, पाउडर–लालीले सुशोभित मूर्तिमान् मनोहरता ! अनि, अन्तर्चक्षुमा झल्याँस्स उदाइहाल्दछ, ‘त्यही सात दिन,’ अतृप्त, अपूर्ण, अगाध ! कहिलेसम्म त्यो त्यस्तै रहिरहन्छ तीव्र, वितृष्ण– ईश्वरै जानून् । सरला ! अब मुटु खान थाल्यो, भो ।
तिम्री— दुःखी वा सुखी, कुन्नि, 
दिदी–आनन्द
(रचनाकाल : १९९६)
(भिक्षुको कथाकृति ‘गुनकेसरी’बाट ।)