विराटनगरमा निकै दिन बितिसकेको थियो । दिन पनि कम थिएन । करिब २८ दिनको काजमा विराटनगर पुगेका थियौँ, हामी चारजना ।

अफिसको काम सम्पादन गर्ने एउटा नियमित तालिका थियो । र, थियो, तोकिएको समयमा आवश्वयक काम सिध्याउनुपर्ने बाध्यता पनि । त्यसैले काममा ध्यान दिइनु अस्वाभाविक थिएन ।

त्यसबीचमै पनि बिदा पर्थ्यो । र, बिदाकै लहरोमा लगातार तीन दिनको बिदाले हामीलाई अत्याएको थियो ।

त्यही तीनदिने बिदाले सिर्जेको थियो, दार्जिलिङ यात्रा । २०५३ माघ तेस्रो साताको चिसोले च्यापेको थियो । यद्यपि, अचेलजस्तो हुस्सुले तराईलाई पेलिसकेको थिएन । बिहान–बेलुकी चिसोचिसो भए पनि दिउँसोको घामले हाफ स्वेटर मात्र खोज्थ्यो ।

एक साँझ अकस्मात् तीनदिने बिदामा दार्जिलिङ जाने कुरो चल्यो । कुरो चल्यो मात्र हैन, टुंगो नै लाग्यो । त्यसैले शनिबार (सायद शनिबार नै !) बिहानै मारुती भ्यानमा हामी ६ जना कोच्चियौँ ।

विजय गौतम सर अगाडिको सिटमा विराजमान भए । राजेश राजभण्डारी दाइ, रघुवर श्रेष्ठजी र अरू पनि केहीले पछिल्लो सिट ओगटे । सन्ठी साइजको मेरा लागि सिट मिल्ने छाँटकाँट देखिएन ।

भ्यानका ड्राइभरले उपाय निकाले । ड्राइभर थिए, त्यसैले यस्ता उपाय निकाल्न खप्पिस पनि । उनले अगाडिको सिटमा एउटा बस्न मिल्ने अवयव स्थापना गरे । उनले गौतम हाकिमलाई देब्रेतिर झ्यालमा पारेर ड्राइभरको देब्रे बस्ने गरी मेरो लागि सिट व्यवस्थापन गरे ।

बिहान यस्तै सात बजेको हुँदो हो, विराटनगर छोड्दा । ड्राइभर र हाकिमका बीचमा असजिलो गरी चेपिएको थिएँ म । तर पनि दार्जिलिङ जाने लोभले यात्रामा रमाउने प्रयत्न गर्दै थिएँ ।

भ्यान दमक पुगेर अडियो । कसैले चियाचमेनाको कुरा उठाएपछि ड्राइभरले एक छेउ लगाएर एउटा होटेलको अघिल्तिर रोकेका थिए । त्यहाँ ओर्लंदा भने मलाई ‘हैट ! बेकारमा आइएछ’ भन्ने लाग्यो । म केही समय त गाडीबाट ओर्लनै सकिनँ । मेरा दुवै खुट्टा निदाएर जाम भएका थिए ।

असहज बसाइको यो पीडादायी परिणामले मलाई दार्जिलिङको यात्रा भारी लाग्न थाल्यो । भर्खरै दमक आइपुगिएको छ । दार्जिलिङ त साँझ मात्र पुगिएला । यो सात–आठ घण्टाको यात्रामा मेरा खुट्टाले कति सकस भोग्ने हो !

यो सोच्दैमा म रन्थनिएँ । दार्जिलिङ यात्रा मेरा लागि अत्यन्तै कष्टकर हुने कुरामा कुनै शंका रहेन । त्यो पीडाबाट मुक्ति पाउने अर्को कुनै उपाय थिएन । न त कसैले त्यतातिर सोचेका नै थिए । नभए तासको खेलमा जस्तो ‘कट फर सिट’ले मलाई केही राहत दिन्थ्यो कि !

गाडीबाट ओर्लिएका हामी सबै नजिककै चियानास्ता पसलमा छिर्यौँ । तराई क्षेत्रको प्रसिद्ध खाजा पुरी–जिलेबी, तरकारी र चियाको खान्कीमा हामफाल्यौँ । कारण, भोकले पेट कराउन थालिसकेको थियो हाम्रो ।

म फेरि पनि त्यही सिटमा गएर बसेँ । अरूले पनि आ–आफ्नो सिट समाए । त्यसपछि ड्राइभरले गाडी पूर्वतिर हुइँक्याए । गाडीभित्र पाँच–छ रङका मानिस, अनेक रङका गफको हुरी चल्दै थियो । गाडीभित्र गरिने गफ त्यस्तै त हो ।

बिर्तामोड पुगेपछि भ्यान उत्तरतिर मोडियो । झापाका प्रसिद्ध ठाउँ शनिश्चरे, हँडिया बुधबारेका बोर्डहरू देखापरे । बारम्बार नाम सुनेका ती ठाउँ । तथापि, त्यस क्षेत्रमा म पहिलोपटक यात्रारत थिएँ ।

रमाइलो मानेँ । यति रमाइलो नमान्ने हो भने मेरो खुट्टाले घरीघरी निदाएर झनै दुःख दिने थियो ।

मेरा दुवै खुट्टा बेस्मारी निदाएकाले मेरा आँखामा रत्तिभर निद थिएन । एक झप्की लिएर केही बेर मात्र आँखा चिम्लन सकेको भए खुट्टा निदाएको पीडा भुल्न सहज हुन्थ्यो होला । तर, त्यो मौका नै मिलेन । घरी गौतम सरको चलमल, अनि घरी ड्राइभरको लगातारको गियर परिवर्तनले मलाई झन् अप्ठेरोमा पारेको थियो ।

खासमा अप्ठेरोमा फलेको फर्सीजस्तै मेरो अवस्था थियो । न त हाकिमसँग केही भन्नु । न त ड्राइभरलाई नै केही भनेर उपाय लाग्थ्यो । मेरो पीडा आफ्नै ठाउँमा थियो । अरू सबै हाँसो ठहाकमा यात्रा गरिरहेका थिए । आफू भने त्यस हाँसोका बीच मन र अनुहार दुवै अमिलो बनाएर यात्रा गर्न बाध्य थिएँ ।

कन्याम हुँदै उकालो उक्लिएको गाडी फिक्कलमा गएर अडियो । १२ बजेर माथि उक्लिसकेको थियो, समय पनि । दमकको खाजाले थेग्न छोडिसकेको थियो । त्यसैले त्यतै कतै दालभात खानुको विकल्प थिएन ।

भातै खान पनि बाहिर ओर्लनु थियो । मलाई बाहिर ओर्लन हदैसम्मको सकस भइसकेको थियो । मेरा दुवै खुट्टा गाडीका टायर पञ्चर भएजसरी जाम थिए । बल्लतल्ल बाहिर निस्केर पाँच/सातपटक उफ्रिएपछि बल्ल खुट्टोले भुईँ छोएको अनुभव भयो ।

मेरो अवस्था देखेर कोही हाँसिरहेका थिए कि थिएनन्, मलाई सम्झना छैन । तर, यात्राको त्यो पीडाले आज पनि मलाई झस्काउने गर्छ ।

भर्खरै फिक्कल आइएको छ । अझै कति गुड्न बाँकी नै छ । भन्नुको अर्थ, मेरा गोडालाई अझै केही घण्टा सकस दिन बाँकी नै छ । तर, मलाई आश्चर्य आज पनि लागिरहेको छ, मेरो गोडातिर कसैको ध्यान किन गइरहेको थिएन ! सम्भवतः ध्यान दिनासाथ उसले मेरो ठाउँमा आउनुपर्थ्यो । अनि, त्यो सकस उसको भागमा पर्ने थियो ।

खैर, त्यो दुःख मैले बोक्न लेखेको रहेछ । म त्यसरी नै दार्जिलिङ पुगेँ, पशुपतिनगर, मिरिक, सुकियापोखरी, घुम हुँदै । सुकियापोखरीको झ्वाइँखट्टेले पनि मेरो खुट्टाको उपचार गर्न सकेन । आश्चर्य !

दार्जिलिङमा ओर्लिएपछि मलाई राहत मिल्यो । खुट्टा त माइनस डिग्रीको (हो कि ! चिसो औधी थियो ।) दार्जिलिङमा पनि निदाएकै थियो । ओर्लिएर केही बेर दार्जिलिङको भूमिमा टेकेपछि मात्रै मेरा गोडालाई बल मिलेको थियो ।

दार्जिलिङको यो यात्रामा गोडाले दिनुसम्मको सकस दिएकै थियो । सँगै अर्को सकस थपियो । त्यो थियो, त्यहाँको चिसो र स्याँठ । जसले दिनभरि निदाएका मेरा ट्राउजरविहीन खुट्टामा हानिरहेको थियो ।

त्यस बेलासम्म म ट्राउजर लगाउँदिनथेँ । काठमाडौंको कस्तै जाडोमा पनि मेरा खुट्टामा ट्राउजर हुँदैन थियो । खासमा ट्राउजर लगाउने बानी नै भएन । त्यसैले कहिल्यै किन्दै किनिएन ।

दार्जिलिङमा भने ‘लभ स्टोरी’को गीतले ‘याद आ रही है...तेरी याद आ रही है...’ भनेजस्तै ट्राउजरको याद आइरह्यो । तर, हुस्सु म ! एउटा ट्राउजर किनेर लगाइहालौँ भन्नेतिर मेरो ध्यान गएन ।

सायद सोचेँ हूँला, निदाउने खुट्टालाई किन चाहियो र ट्राउजर ! फेरि, ट्राउजरभन्दा दह्रिलो खुराकी तातोपानीसँग उदरस्थ गरेपछि खुट्टा त के ज्यानै पनि तात्छ । सायद यस्तैयस्तै केही सोचियो होला । त्यसैले थोरै समय बजार घुमेर सबै घुसे एउटा रेस्टुरेन्टभित्र ।

डेढ/दुई घण्टाको समय रेस्टुरेन्टले खायो । हामीले भोक र थकाइ मार्न केही खानेकुरा खायौँ । नास्ताखानासँगै सिक्किमतिरको ब्रान्डीले पनि समय लिएको थियो ।

रेस्टुरेन्टबाट बाहिर निस्कियौँ । हामी सबै रात बिताउन मिलाइएको होटेलमा पुग्यौँ । होटेलवालाले बिनाएसीको कोठामा पुर्याए । त्यो देखेरै राजेश दाइ, रघुवर र म रन्थनियौँ । होटेल पुग्दासम्मै चिसोले सेकिसकेको थियो । त्यसमाथि एउटा÷एउटा सिरक राखिएको ओछ्यानले के तातो दिन्थ्यो !

हाम्रो खैलाबैलाले होटेल साहु सायद पग्लिए । थप एक÷एकथान सिरक ओछ्यानमा ल्याइदिने भए । र, दोहोरो सिरक खापेर हामी तीनैजना ओछ्यानमा लम्पसार पर्यौँ । यति हुँदा पनि जाडोले मुटु काँपी नै रह्यो । त्यतिखेर बाहिरी सिरक मात्रै हैन, भित्री सिरक (रकसी)ले पनि केही काम गरिरहेको थिएन ।

यतिखेर मेरा खुट्टा निदाएका थिएनन् । म निदाउन खोजिरहेको थिएँ, जाडोले निदाउन सकिरहेको थिइनँ । राजेश दाइ र रघुवरको हालत पनि त्यस्तै थियो । सिरकभित्र लडेरै हामी तीन भाइ गफिन थाल्यौँ ।

कति बेला ओछ्यान तात्यो, कति बेला निदाइयो थाहा भएन । बिहानै चार बजे नै टाइगर हिल जाने भनेर उठाउन आइहाले, सहयात्रीहरू ।

मेरो अबको चिन्ता दुई थानमा बढ्यो । अघिल्लो दिनसम्म ‘खुट्टा निदाउने भयो’ भन्ने मात्रै थियो । अब त ट्राउजर नलगाउँदा दार्जिलिङको माघे जाडोले खेद्ने समस्या पनि खडा भयो ।

त्यसैले राजेश दाइको सल्लाहबमोजिम राति लगाएको पतलुनमाथि नै पाइन्ट उनेँ । तर, थर्मोकोटजस्तो न्यानो के हुन्थ्यो ! पतलुनले चिसो अलिकति पनि छेकेन । जीन या कटराइजको पाइन्ट भएको भए केही न्यानो हुन्थ्यो होला । तर, पोलिस्टर कपडाको पाइन्टले त्यो माथिको चिसोलाई के छेल्थ्यो !

आखिर पुग्नै थियो टाइगर हिल । सूर्योदय हेर्ने त्यो प्रसिद्ध थलोमा जानैपर्थ्यो । अनेक घुम्ती पार गर्दै टाइगर हिल पुगियो ।

हिलमा हिउँको ढिस्को बनाएर राखिएको थियो । त्यसै दिन त हैन, पहिले नै हिउँ परेको रहेछ । त्यहाँ चिसो खान आउनेहरूका लागि त्यो राखिएको थियो, सायद ।

टाइगर हिलमा चिसोले झनै हान्यो । त्यसैले गाडीबाट ओर्लने हिम्मत भएन । गाडीमै बसेर पनि के टाइगर हिल पुगेको बयान गर्नु भनेर चिसो सहँदै ओर्लिएँ । ट्राउजर नभएको खुट्टा अहिले पनि निदाइ नै रहेको थियो ।

बादल लागेको कारण टाइगर हिलको यात्रा सफल भएन । हिलबाट सूर्योदय हेर्न सकिएन । सूर्योदय हेर्न पाए केही सन्तोक लाग्थ्यो कि । तर, त्यसको सम्भावना नै रहेन । र, एक÷एक कप थर्मसे चिया पिएर हामी ओर्लियौँ तलतिर ।

अब भने दार्जिलिङ पुगेर एउटा ट्राउजरचाहिँ किन्छु– म यही सोचिरहेको थिएँ । गाडीमा बसाइ नमिलेकाले मेरा खुट्टाले नियमित निदाउने प्रक्रिया सुरु गरिसकेको थियो । ट्राउजर लगाउन पाए यति सारो निदाउँदैन थियो कि ! म मनलाई सान्त्वना दिँदै थिएँ ।

तर, गज्जब भयो । गाडी दार्जिलिङतिर नलागेर खर्स्याङतिर पो ओर्लियो । र, खर्स्याङ हुँदै सिलिगुडी । त्यतिखेरै राम्रो खालको ट्राउजर किन्ने मेरो सपनामा पानी पोखियो ।

यसरी त्यो यात्राभरि मेरा खुट्टा निदाइरह्यो । अब विराटनगर कति बेला पुगिएला र खुट्टा निदाउन छोड्ला, सिलिगुडीमा पनि मलाई त्यही चिन्ताले सताइरहेको थियो ।