लोग्नेको बरखी सिध्याएर निर्मला बहिनीको विवाहलाई माइत आएकी थिइन् । आधा जीउ र विरहले लोलाएका आँखा लिएर उनी फुङ्ग उडेको एउटा अचेतन सपनाझैँ बहिनीको सिँगारपटारमै अल्झिइन् । क्रिम, पाउडर, लिपस्टिक, रुज, गाजलको यो सानो कोठी कहाँ लगाइदिए ठीक पर्ला–गालाको टुप्पामा कि चिउँडामा ? 
आ ! को लाउँछ छिः यस्तो नक्कली कोठी पनि ! मुखुन्डो सिँगारेको जस्तो । कोठी लाइदिन निर्मला आफैँलाई मन परेन । गालामा कोठी लगाइदिने चलन त गइसक्यो । फेरि बहिनीको गालै राम्रो छ, धेरै उत्ताउलो केलाई ? बरु यो बाटुलो रातो टीका गोरो निधारमा खुब खुल्छ । 
निर्मला यिनै रमाइला रङले आफ्नो अन्तरमा कोरिन आएका अनेक भावुक रेखाहरूलाई लतपत्याउने कोसिस गर्दै थिइन्, तर कसो–कसो अगाडिको त्यो ठूलो ऐनामा उत्रेको आफ्नो र बहिनीको त्यो दुई प्रतिच्छायाले उनका भावुकतालाई फेरि कोतर्‍यो । 
दुई वर्षअघि निर्मलाले छोडेर गएको त्यो ऐना कोठामा पहिलेकै झैँ जहाँको तहीँ जस्ताको तस्तै रहेछ । कहीँ पारो उप्केको थिएन, कहीँ फुटेको थिएन । बरु उनलाई आफैँ सम्पूर्ण बदलिएझैँ लाग्यो । आफू ज्यादै थोत्रिएझैँ लाग्यो । 
गाजलले कोरिएका ती आँखा पहिलेका झैँ अस्थिर भएर यताउता नाच्नलाई मानौँ थाकिसकेका झैँ देखिन्थे, न फेरि उनको पनमा केही चञ्चलता नै रहेको थियो । निर्मलाले सिँगारिसकेर बहिनीको अनुहार ऐनातिर फर्काइदिइन् । 
उनलाई बहिनीको त्यो अनुहार ज्यादै लोभलाग्दो लागेर आयो । आफैँले सिँगारेकी भए पनि निर्मलालाई बहिनीको त्यो अनुहार समातेर एक पल्ट म्वाइँ खान मन लाग्यो, तर त्यसो गर्न सकिनन् । उनलाई लाज लाग्यो, साथै केही अभिमान पनि, किनभने उनी बहिनीजस्तै राम्री थिइन्, अझ ऊभन्दा पनि राम्री । 
साँच्चै, जो पनि उनलाई यही भन्थे– उर्मिलाभन्दा निर्मला राम्री । तैपनि किन–किन निर्मलालाई आज बहिनीको अगाडि आफू फिका हुँदै गएझैँ लाग्यो । साँच्चै, उर्मिला दिदीको हातबाट गाढा रङको झोल बनेकी थिई । 
निर्मलालाई आफ्नो हातको सीप देखी खुसीको सट्टा ईष्र्या लाग्यो । यसै गरी उनले आफूलाई सिँगार्न पाए ! पल्लो कोठामा उर्मिलालाई हेर्न आएका केटा दाजुका विराटनगरका नयाँ साथी थिए । सायद प्रोफेसर हुन् क्यारे । निर्मलालाई उस्तो थाहा थिएन । 
उतापट्टि कोठामा गरेको गुनगुन दिदीबहिनी बसेको कोठामा बिस्तारै सुनियो । अनि निर्मलाका कान ठडिएर आँखा चनाखा भए । निर्मलाले आफ्नै एकसुरमा देखिन्–ऐनातिर निहुरेर हलुकासित मुस्काई । 
कपालको आँठोमा घुसेर कानैनेर ढल्किएको गुलाफको रातो कोपिलाले उसको सौन्दर्यमा अझ बढी निखार ल्याइदिएको थियो । उतापट्टि किन हो दाजु खित्का छोडेर हाँसे, त्यसपछि सँगै मधुरोसित फुस्किएको एउटा नौलो हाँसो पनि । 
निर्मलाका सबै अचेतन तन्तुहरू अप्रत्याशित रूपले झनझनाए । उनी लठ्ठिँदै गइन् । उर्मिला उनीतिर हेरेर मुस्काइदिई । उसको त्यो एकात्मक सौन्दर्यले निर्मलाको अन्तरलाई कमिलाले झैँ चिल्यो । 
उनीभित्रको सबै द्रव जमेर बरफ भयो । उर्मिला ऐनासँगै टाँसिएकी थिई । एक्कासि निर्मलाले बहिनीको टाउकोबाट फूल झट्कारेर धुजाधुजा पारिदिइन् । उर्मिला पक्क परी— ‘किन दिदी ?’
निर्मलाको पातलो गोरो अनुहारमा जताततै पसिना चिटचिटायो । विस्फारित आँखाले उनले उर्मिलालाई एकटकसँग हेरिरहिन्, अनि निश्चेष्ट हुँदाहुँदै पनि निर्मला फेरि बहिनीको निधारको टीका उक्काउन लम्किइन् । 
उर्मिला तर्सिई । दिदीले नभेट्टाउँदै दगुरेर कोठाबाट बाहिर निस्की । बहिनी तर्सेर भागेकी देख्दा निर्मलालाई हाँसो उठ्यो, रित्तो कोठामा उनी एक्लै मरीमरी हाँस्न थालिन् । हाँस्दा आँखाबाट आँसु बरर्र भयो । 
मुटु खुम्चिएझैँ भयो, उनले घुँडामा मुन्टो अड्याएर बिस्तारै सास तानिन् । अनि बिस्तारैसित खोकिन्, तर घाँटी ठ्याप्प सुकेको थियो । तिर्खाले हो कि ? तर तिर्खा त उनलाई लागेको थिएन । खालि घाँटी भिजाउन निर्मलाले टेबुलमाथिको गिलास उठाएर अलिकति पानी खाइन् । आँखाबाट आँसुको बादल हटिसकेको थिएन । 
निर्मलालाई बाहिरबाट ढोकाको पर्दा उठाएर कसैले चियाएझैँ लाग्यो, उनी पछाडि फर्किइन् । साँच्चै नै उर्मिला रहिछ, दिदीले देख्नासाथ ऊ पर्दा छोडेर भागी । के कनसुत्लो लाउन आएकी होली । निर्मलालाई बहिनीमाथि त्यसै रिस उठ्यो । 
भित्रै आए त म के गर्थे र ? भुत्ल्याउने थिइनँ । लोग्ने पाउन आँटेँ भनेर फुर्केकी । मलाई सौता हुन आएकी भन्ठानेकी होली त्यसैले, नत्र किन चियो गरेर हिँड्थी । उता कोठाबाट हाँसेको आवाज टड्कारो भएर राम्रैसित सुनियो । सतर्क भएर निर्मलाले यतातिर कान थापिन् । 
उः, हो त नि, त्यही प्रोफेसर हाँसेको रहेछ । स्वर कति मीठो, मान्छे पनि त राम्रै छ नि ! खुल्ने अनुहार, कस्तो गोरो, लायकको, अग्लो ।
‘निर्मला नानी ! एक पल्ट उता दराजको साँचो दिनुपयो रे’, गोदावरी सँघारभित्र टेक्न नपाउँदै कराई । ‘आमै, निर्मला नानी त लौन के गरेको यस्तो !’
निर्मला झसङ्ग भइन्, ओठमा दगुरिरहेको हातबाट लिपस्टिक खस्यो । ऐनामा झ्वासझ्वास्ती उनले सँघारको बीचमा उभिइरहेकी गोदावरीलाई देखिन् अनि पुतलीजस्तै सिँगारिएकी आफूलाई । निर्मला लोलाइन् । कुन प्रवाहमा उनले आफूलाई त्यसरी सिँगारिन्, उनलाई पत्तै थिएन । 
पहाडको टुप्पासम्म ढाक्न पुग्ने अनेकौँ विकट छालहरू उनको हृदयमा तरङ्गित भइरहेका थिए । निर्मला ऐनामा हेरेको हे¥यै भइन् । गोदावरी कोठामा पसेर उनको अगाडि उभिई ।
‘हा, निर्मला नानी ! तपाईंले पनि यस्तो सिँगार गर्न हुन्छ ? लौ हेर, झन् टीका पनि लगाएको । लोग्ने नभएको मान्छे !’
निर्मलाको हृदयको स्पन्दन एकैपल्ट स्तब्ध हुन गयो । लोग्ने नभएको मान्छे ! हो त नि, उनको लोग्ने त विवाह भएको वर्ष दिनमै प्लेन एक्सिडेन्टमा परिहाले नि ! उतापट्टिको त्यो... त्यो त उर्मिलाको लोग्ने, उसलाई हेर्न आएको ।
गिलासको जुठो पानी खन्याएर निर्मलाले ख्वालख्वाल मुख पखालिन् । गोदावरी साँचो लिएर निस्कन नपाउँदै निर्मला उसको बाटो छेक्न पुगिन्— ‘गोदावरी ! कसैलाई पनि नभन है ! बिन्ती हेर, कसैलाई नभन ।’
‘किन भन्थेँ तपाईंको कुरा पनि’, गोदावरी हाँस्दै निस्की ।
निर्मलालाई आफ्नो कमजोरीमाथि ज्यादै नै लाज लाग्यो । गोदावरीको अगाडि पनि उनले आफ्नो भूल ढाक्न सकिनन् । के भनी होली गोदावरीले पनि ! छिल्लीएकी उत्ताउली ! 
निर्मलाको गाला कानसम्म रातो भयो । मुखको लाली र पाउडर रुमालले रगडी–रगडी पुछ्न थालिन् । आमा र दाजुले देख्नुभएको भए ! छिः, त्यही उर्मिलाले उसलाई त्यसरी सिँगारिएकी देखेकी भए नि ! 
एकैछिनमा गोदावरी फेरि आइपुगी— ‘निर्मला नानी ! आमाले भन्नुभएको, बहिनीको लुगा मिलाइदिन आउनोस् रे !’
‘आएँ, जा !’
‘चाँडै आउनोस् है !’ गोदावरी फर्किई ।
निर्मला गइनन् ।
‘लुगा फेराइदिन पनि मै जानुपर्ने ? लोग्ने पाइसकी, अझ केटाकेटी छे ।’ उर्मिलालाई पछि लगाएर आमा कोठाभित्र पसिन् ।
‘तिमी के गरिरा’की यहाँ ? त्यति लुगा लगाइदिन बोलाएको पनि, बिचरी कहिल्यै फरिया नलाएकी मान्छे, त्यसै बेरेर आई, लौन हेरिदेऊ ।’
निर्मलाले बहिनीलाई तलदेखि माथिसम्म हेरिन्, सारी लाएको ठीकसित मिलेको थियो । अब पनि उर्मिला केटाकेटी छे र ! दुलहा हेर्न आइसके, आमाको समझ पनि कस्तो ! 
हरियो लुगामा उर्मिला खुबसित खुलेकी थिई । केटाले अवश्य उर्मिलालाई मन पराउनेछ, शङ्कै छैन ।
‘लौन त निर्मला, तिमी पनि उठ, उर्मिलालाई उता लैजानुपर्‍यो ।’
‘म जान्नँ आमा ! तपाईं भइहाल्नुहुन्छ नि !’
आमाले बडा–बडा आँखा तरेर निर्मलालाई हेरिन्— ‘कस्ता अटेर छोरीहरू आफ्ना त, कामको बेलामा पनि यस्तो हो !’
‘कपाल दुखेर चौपट्ट छ, नत्र आइहाल्थेँ नि ! टाउको उठाउनै भएको छैन ।’ 
‘भइगो त, आइज ए उर्मिला !’ आमा फन्कँदै कोठाबाट निस्किन् । उर्मिला सारीको टुप्पो चपाउँदै दिदीचाहिँको पछाडि गएर टाँसिई । निर्मलाले फर्केर पनि हेरिनन् ।
‘हिँड्नोस् न दिदी ! तपाईं पनि...’ उर्मिलाले भित्रैदेखिको बल फुकाई । 
‘तिमीलाई हेर्न आएको मान्छे म गएर के काम ?’
‘मलाई एक्लै लाज लाग्छ, कसरी बस्नु त्यहाँ ?’ उर्मिलाको स्वर रुन्चे भयो । 
‘केको लाज ? आफ्नै मान्छे त हो नि ! बिहे भएपछि पनि यस्तै स्वाङ गरेर निर्वाह हुन्छ कि ?’ निर्मलाले हाँस्ने कोसिस गरिन् ।
उर्मिला हाँस्न सकिन । दाजु कोठाभित्र पसेर उर्मिलालाई लिएर गए । निर्मलाले मन बाँध्न सकिनन्, उठेर उनी पनि दाजुको पछिपछि लागिन् । सबै जना भित्र पसे, तर निर्मला ढोकाको पर्दा समातेर बाहिरै उभिइन् । 
भित्र दाजुले नयाँ मान्छेलाई उर्मिलाको परिचय दिए— ‘उर्मिला, मेरी कान्छी बहिनी ! यसै वर्ष म्याट्रिक पास भई ।’ फेरि दाजुले ढोकातिर देखाए— ‘ऊ माहिली चाहिँ । आऊ न निर्मला भित्र !’
त्यो मान्छेले दाजुको पछिल्लो कुरा सुन्यो कि सुनेन कुन्नि, उसले एक चोटि पुलुक्क पनि निर्मलातिर हेरेन । मान्छे भलादमीजस्तो छ । तर के हुन्थ्यो, उसका आँखा उर्मिलाको हरियो सिफनको सारीमा मात्रै अल्झिराखेझैँ लाग्यो निर्मलालाई, अनि त्यहाँ बसिरहन मन लागेन । 
त्यहाँबाट उठेर उनी बाहिर बार्दलीमा गएर उभिइन् । बाहिर टन्टलापुर घाम लागिरहेको थियो । शून्य पिचरोडको दायाँ–बायाँ सडकमा बुङबुङ्ती उडेको धूलो, अनि छिनछिनमा हिँड्ने दैत्याकार ट्रान्सपोर्ट सर्भिसको कानै थर्काउने घर्रघर्र आवाजले निर्मलाको मनलाई झन् खल्लो तुल्याइदियो । 
पर ढोकाबाहिर एउटा नयाँ जिप उभिएको रहेछ । सायद उर्मिलालाई हेर्न आउने केटाको होला । भित्रपट्टि मैलो सेतो कमिज, कालो चस्मा लगाएको मान्छे स्टियरिङलाई अँगालो हालेर घोप्टिरहेको थियो, ड्राइभर हो क्यार ! त्यस्तै लाग्यो निर्मलालाई । 
त्यो मान्छे निर्मलालाई देखेर जिपभित्रैबाट लगातार सुसेल्न थाल्यो । निर्मलालाई मन परेन । उनी त्यताबाट आफ्नो कोठामा फर्किन् । त्यहाँ उर्मिलालाई हेर्न आउने केटो मात्रै एक्लै अखबार पल्टाएर बसिरहेको रहेछ । 
निर्मला झस्किइन्, त्यो कोठा उनको होइन, दाजुको थियो । कसरी त्यहाँ आइपुगिन्, निर्मला आफैँले पत्तो पाइनन् । फेरि उनी ठाडै खुट्टाले फर्किन पनि सकिनन् । त्यसै आउँदा–जाँदा के भन्ला त्यो मान्छेले पनि, फेरि बिकाममा झन् त्यहाँ ठिङ्ग उभिइरहँदा के भन्ला नि ! 
ज्यादै अप्ठ्यारो लाग्यो निर्मलालाई । त्यो मान्छेले अखबारबाट टाउको उठाएर एक पल्ट निर्मलातिर पुलुक्क हे¥यो अनि फेरि अखबारमै निहुरियो । निर्मला चल्न खोजिन्, तर उनका गोडा जड भएका थिए । उनी उभिएकोउभियै भइरहिन् । 
धेरै बेरसम्म उभिइरहँदा पनि त्यो मान्छेले केही बोलेन, निर्मलालाई उसले एक पल्ट बससम्म पनि भनेन । ऊ अखबारमै हराएजस्तो देखिन्थ्यो । उसको निहुरेको बाटुलो अनुहार, घुम्रेको कपाल र त्यसबाट बिस्तार–बिस्तार उडेको कोलगेटको मधुरो गन्ध–निर्मला चेतनाहीन भएर विस्मृतिमा पुगिन् । आँखाअगाडि दृश्य निस्पट्ट हुँदै गयो । 
‘बस्नोस् न, कति उभिइरहनुभएको !’ त्यो मान्छे निर्मलातिर फर्केर खिस्स हाँस्यो ।
निर्मलाको घुँडादेखि तलसम्म काँप्यो, उनी बसिनन् । त्यो मान्छे बसेको ठाउँबाट सरेर निर्मलाको नजिकै आयो— ‘बस्नोस् न एकछिन !’
निर्मलाको धोतीको सप्कोको टुप्पो बिस्तार–बिस्तार उसले तानिरहेको रहेछ । निर्मला केही विरोध नगरी खालि उभिइरहिन् । एकछिनपछि त्यो मान्छेले निर्मलाका दुवै हात समातेर आफूसितै टाँसेर राख्यो । निर्मला ज्ञानशून्यझैँ चुपचाप बसिन् । 
उसको तातो सम्पर्कले निर्मलालाई केही सान्त्वना मिल्यो । आँखामा टुक्रिएका सपना फेरि जोरिन थाले–फूलैफूलको बारी, फूलैफूलको आकाश, फूलैफूलले ढाकेको बाटो । 
तर एकैछिनमा निर्मलाको लामो–लामो सपना फेरि टुक्रियो । उनलाई आफ्नो देब्रे गाला बेसरी दुखेझैँ लाग्यो । उनले आफ्नो गाला छामिन्, रगताम्मे भएको रहेछ । हत्केलाभरि रगत, आँखै तिरमिराउने रातो । निर्मला कहालिएर उठिन् । त्यो मान्छे निर्दयतासँग हाँसिरहेको थियो । 
निर्मलाले घुइरा आँखाले उसलाई हेरिन् । ऊ लापर्बाहीसित उठेर सडकपट्टिको झ्यालमा गएर उभियो । निर्मलासित ऊ बोल्दै बोलेन । बेइमान ! निर्मलालाई एक थप्पड कसेर उसको गालामा हिर्काऊँ झैँ लाग्यो, तर हात उठेन । 
त्यो उनको को हो र ? त्यसलाई के माया, त्यो त उर्मिलाको केटो । निर्मलाको हृदयका वेग सबै सामसुम भएर गए । चिथोरिएको गाला लिएर उनी हुर्रिदै गइन् । मटानमा उर्मिला भेटिई ।
‘के भयो दिदी गालामा ?’
निर्मलाले राता आँखा पल्टाएर बहिनीलाई हेरिन् । उर्मिला डराई । ‘के भयो भनेको पो त !’
निर्मलाले बहिनीलाई धकेलेर भित्तामा जोताइदिइन् ।
‘तेरो लोग्ने एक्लै छ, जा रे कोठामा !’
मटान नाघ्न नपाउँदै निर्मला फेरि पानी बोक्ने रामेसित ठोक्किन पुगिन् । रामे मौका भेट्टाएर हाँस्यो । कमिजको भित्री खल्तीबाट एउटा मोडिएको कागज उसले दौडँदै निर्मलालाई दियो— ‘यो तपाईंलाई पल्लो घरको मास्टरले लुकाएर दिनू भनेको ।’
कोठामा पुगेर उनले ढ्यामढुम ढोका लगाइन् । उनको आत्मा मध्याह्नको बाँसघारीझैँ सुइँसुइँ कराइरहेको थियो । काँधमा झुन्डिएको धोतीको सप्को उनलाई सर्प टाँसिएझैँ लाग्यो । 
सरसर धोती तानेर उनले खाटमुनि भकुन्ड्याइदिइन्, तैपनि चित्त बुझेन । घाइते गालामा आफैँले जोरसँग दुईचार थप्पड हिर्काइन् । अझ शान्ति मिलेन, छाती हुरीले खडखडाएको खुला झ्यालझैँ ढ्याङढ्याङ बज्रिरहेको थियो । 

दुई हातले निर्मलाले छाती च्यापिन्, तर व्यथा झन् निचोरियो–अघि सडकमा जिपको ड्राइभरले बेकाइदासित सुसेलेको, रामेले ल्याएको त्यो गुन्डा मास्टरको चिठी ! अनि निर्मलाले सम्झनै सकिनन्, टेबुलमाथिको सिसीबाट दुई वटा स्लिपिङ ट्याबलेट झिकेर निलिन् अनि भित्र गुम्सिएको लामो घुँक्का छोड्दै तकियामाथि घोप्टिइन् ।

(कथाकार शाहको ‘पहेँलो गुलाफ’ बाट ।)