काठमाडौं । बेलुकी ठीक ६ बजे क्लास लाग्छ । शिक्षकहरु अनलाइन देखा पर्छन् र सुरु हुन्छ अनलाइन लेक्चर । 

नेपाल खुला विश्वविद्यालयले इन्टरनेटको माध्यमबाट अध्ययन–अध्यापन गराउँदै डिप्लोमादेखि पिएचडीसम्मको डिग्री दिने भएपछि घर बसी बसी पढ्नेहरुको उत्साह बढेको छ । काठमाडौं, ललितपुर तथा हेटौंडासम्मका विद्यार्थी आ–आफ्नो स्थानबाट एकै पटक खुला विश्वविद्यालयको अनलाइन कक्षामा समाहित हुन्छन् र पढाइ गर्छन् ।

विश्वविद्यालयले विद्यार्थी र शिक्षकबीच छलफल, समस्या सामाधान र होमवर्क चेकदेखि पढ्न आलटाल गर्ने विद्यार्थीलाई अलर्ट गर्ने कामसम्म अनलाइनकै माध्यमबाट गर्छ । 

विश्वविद्यालयका उपकुलपति प्रा.डा. लेखनाथ शर्मा भन्छन्, “विश्वविद्यालयको पढाइ पूरै वेबबेस्डमा हुन्छ र त्यसमै विद्यार्थी कनेक्टेड हुन्छन् ।” अनलाइनको माध्यमबाट खुला विश्वविद्यालयको कोर्षमा कनेक्टेड हुनेबित्तिकै सुरुको वेलकम पेज खुल्छ । उक्त सेक्सनमा प्रारम्भिक जानकारी पाइन्छ । त्यसपछि कोर्ष भेटिन्छ र त्यसमा विषयवस्तु हुन्छ । 
उपकुलपति शर्मा भन्छन्, “हामीले कोर्षको बारेमा विषयगत प्राध्यापकको भिडियो हालेका छाैं, भिडियोमा कोर्षको बारेमा व्याख्या हुन्छ । कोर्षको शिर्षक र विषयवस्तु सबै उक्त भिडियोबाट भन्छौं । १६ वटा सेक्सन छन् । पूरा कोर्ष १६ हप्तामा बाडेर सिकाउँछौं ।” 

फेसबुकमा जस्तै कमेन्ट लेख्ने ठाउँ पनि हुन्छ, जसमा प्रश्न गर्न सकिन्छ । हप्तामा दुई दिन प्राध्यापकहरुसँग अनलाइनमै फेस–टु–फेस कुरा गर्न समय मिलाइएको जानकारी शर्माले दिए । “त्यसबाहेक कुरा गर्नुपरे लेखेर कम्युनिकेसन गर्न सकिन्छ । विद्यार्थीहरुका लागि कोर्षका सात वटा एलिमेन्ट तयार पारिएको छ,” उनले भने, “हामीले भर्चुअल मोडबाट पढाउँछौं । जस्तै– म्यानेजमेन्ट थ्योरी पढाउनु पर्यो भने विश्वविद्यालयको सेन्टरबाट एकजना प्राध्यापकले पढाउनेछ । त्यस्ता मेजर सातवटा सेन्टरहरु छन्, जसबाट अध्ययनलगायतका विषयमा जानकारी दिने गरिएको छ । मानौं, आज तीन बजेदेखि ५ बजेसम्म फलानो प्राध्यापकको लेक्चर छ भनेर हामी भन्छौं र विद्यार्थीहरु सो समयमा सहभागि हुन्छन् । प्रश्न सोध्छन्, नबुझेको पुनः सोध्न सक्छन् ।”

तोकिएको समयमा क्लास लिन भ्याइएन भने पढाइ भएको विषयवस्तु र शिक्षकका लेक्चरको भिडियो सबै अटो रेकर्ड भएर अर्काइभमा गएर बस्छ । पछि समय मिलेको बेला अर्काइभमा गएर त्यो प्राध्यापकको लेक्चर सुन्न र पढ्न सकिने व्यवस्था गरिएको छ । उपकुलपति शर्माले भने, “हामीले व्यवस्थित सिकाइ गर्नको लागि हप्तादिनको तालिका बनाउने गरेका छौं ।”

अनलाइन कक्षामा पनि कडाइ
बेलुका ६ देखि ९ बजेसम्म शिक्षकहरु अनलाइनमा उपलब्ध हुन्छन् । खुला विश्वविद्यालयले विद्यार्थीलाई पूरै व्यस्त गराउँदै एउटा पाठ पढेर यो कार्य गर भनेर लगाउने र त्यो नगरेसम्म दोस्रो च्याप्टर हेर्न नपाउनेगरी विषयवस्तु डिजाइन गरेको छ । अनलाइन पढाइ भए पनि समयमै दिएको काम नगर्ने विद्यार्थीलाई अलर्ट गर्ने गरिन्छ । हरेक विद्यार्थीको शिक्षकले फलोअप गरिरहेका हुन्छन् । इन्टरनेटको समस्याले कहिलेकाहीँ विद्यार्थीहरु अनलाइन हुन पाएनन् भने उनीहरुले फोनको माध्यमबाट जानकारी गराइरहेका हुन्छन् । 

झनै खुकुलो बन्दै
खुला विश्वविद्यालयले कार्य    क्रमहरु बढाउँदै लगिने बताएको छ । उपकुलपति शर्माले भने, “यस पटकदेखि हामीले व्यवस्थापन संकाय अन्तर्गत वीवीएसमा इन्ट्रास नलिएर फर्म भर्नेजति सबैलाई भर्ना दिने निर्णय लिएका छौं । समाजशास्त्र, शिक्षा र विज्ञान संकायतर्फ पनि विस्तारै प्रोगाम निकाल्ने तयारीमा छौं ।”

कुलपति शर्माले कक्षा संचालन राम्रै भइरहेको बताउँदै अहिले नियमित लगभग ४ सय ८ जना विद्यार्थीहरु रहेको बताए । “महिला विद्यार्थीको संख्या पनि राम्रै छ । ७७ जिल्लाकै विद्यार्थी नभए पनि अधिकांश जिल्लाका विद्यार्थीहरु खुला विश्वविद्यालयसँग आवद्ध छन् । ३ नम्बर प्रदेश र आसपासका विद्यार्थी धेरै छन्,” शर्माले भने, “विश्वविद्यालयमा हाल तीनवटा संकायअन्तर्गत पढाइ हुँदै आएको छ– व्यवस्थापन, कानुन र समाजशास्त्र तथा शिक्षा संकाय । यस्ता संकायबाट साधारण विषयदेखि इन्जिनियरिङसम्मका विषय दूरशिक्षाबाट पढ्न पाइने उनले जानकारी दिए । त्यसैगरी विज्ञान, स्वास्थ्य र प्रविधि संकाय स्थापना हुँदैछ । यसमा प्राविधिक तथा व्यावसायिक सीपदेखि ‘प्योेर साइन्स’ का विषय पनि अध्ययनको व्यवस्था हुनेछ । 

विश्वविद्यालयलाई धेरैभन्दा धेरैको पहुँचमा पुर्याउन निरन्तर लागिरहेको उपकुलपति शर्माले बताए ।