site stats
बाह्रखरी :: Baahrakhari
सम्पादकीय
Nabil BankNabil Bank
Sarbottam CementSarbottam Cement

ऐतिहासिक रानीपोखरी अब कहिल्यै पनि पहिलेजस्तो नबन्ने जोखिममा परेको छ । विश्वसम्पदामा परेको काष्ठमण्डपको उस्तै दुर्दशा छ । यी दुवै सम्पदाको पुनर्निर्माणको दायित्व प्रारम्भमा महानगरपालिकालाई दिइएको थियो । रानीपोखरीको पुनर्निर्माणका क्रममा भएको बदमासीका कारण अहिले वत्सगोपालको मन्दिर पुरातत्व विभागले महानगरपालिकाबाट फिर्ता लिएको छ भने अरू काम महानगरपालिकाले थालेकै छैन । रानीपोखरीको पिँध खलबल्याइएका कारण गएका वर्षाहरूमा त्यहाँ पानी जमेन । काष्ठमण्डपको नगरपालिका र पुरातत्व विभागले तयार गरेको नक्साको डिजाइनमै खोट देखियो । पुनर्निर्माणका लागि अग्रसर भएको र जिम्मेवारी पनि दिइएको सामाजिक संस्थालाई महानगरपालिकाले का मगर्न दिएन । यस्ता अनेकौं कमजोरी र त्रुटि गर्ने महानगरपालिकाले अब अहिले कार्यालय रहेको भवन भत्काउन मरिहत्ते गरेको छ । पुरातत्व विभाग र राष्ट्रिय पुनर्निर्माण प्राधिकरणले ऐतिहासिक र कलात्मक महत्त्वको भवन भत्काउनुको साटो सबलीकरण (रेट्रोफिटिङ) गरेर सञ्चालन गर्नु उपयुक्त हुने सल्लाह र निर्देशनसमेत दिए पनि महानगरपालिका त्यो भवन भत्काएर अर्बौं रुपियाँ खर्च गरी अर्को कंक्रिट जंगल खडा गर्न अग्रसर हुनुको कारण भने पारदर्शी हुनसकेको छैन ।  

काठमाडौं उपत्यकामा थुप्रै प्राचीन नगरहरू छन् । तिनमा संसारका कुनै पनि सभ्यतासँग दाँज्न सकिने मूर्त र अमूर्त सम्पदा विद्यमान छन् । नेपाल सभ्यताका यस्ता धरोहरको उपेक्षा भने लामै समयदेखि हुँदै आएको छ । राणाकालमा मूलतः मुगल शैली भित्र्याएर नेपाली कला, कौशल र वास्तुकलाको तेजोबध गर्न थालिएको थियो । पञ्चायत कालमा गुठीको राष्ट्रियकरणका नाममा अमूर्त सम्पदामा पनि अतिक्रमण गरियो । दुर्भाग्य, सम्पूर्ण नेपालीले गौरव गर्नसक्ने उपत्यकाका पुरातात्विक, ऐतिहासिक सम्पदाको संरक्षण गर्ने कार्य भने शाह वंशको अन्त्यपछि पनि भएन । गोर्खा भूकम्पले शताब्दीयौंसम्म रहेका सम्पदाको नाश ग¥यो । भूकम्पपछिको पुनर्निर्माण पुरातात्विक सम्पदाका हकमा पुनर्जागरण अभियान बन्नुपर्नेमा काठमाडौं महानगर क्षेत्रमा उल्टै उपेक्षाको सिकार भयो । पुरातात्विक सांस्कृति महत्त्वका सम्पदाको संरक्षणमा भक्तपुर, ललितपुरमा जति काम काठमाडौंका हुनसकेन । कर्मचारीहरूले उचाइ र गहिराइको भेउ नै नपाएकाले पुरातात्विक सम्पदाको उपेक्षा गरेका होलान् भन्ने अनुमान निर्वाचित प्रतिनिधिहरूले असत्य सिद्ध गरिदिए । महानगरपालिकामा निर्वाचित जनप्रतिनिधिले पनि यस महानगरको गरिमा धान्नसक्ने लक्षण देखिएन ।

Prabhu Bank
Agni Group
NIC Asia

महानगरका जनताको प्रतिनिधित्व गर्ने सबैभन्दा निकटका जनप्रतिनिधिबाट कर्मचारीको भन्दा फरक दृष्टिकोण रहने र प्राचीन सभ्यता र सम्पदाको संरक्षणमा संवेदनशीलता देखाइने अपेक्षा गरिएको थियो। दुर्भाग्य, जनप्रतिनिधिहरू कर्मचारीजस्तै संवेदनहीन हुन पुगेको देखिएको छ । नत्र, बर्खामा सडकका खाडल पुर्दा पैसा खेर जान्छ भन्ने महानगरपालिका प्रमुखले अर्बौं रुपिया खर्च गरेर दरबार बनाउने गर्नु नपर्ने हो । पुरातात्विक सम्पदाप्रति वैरभाव नै राख्ने हो भने पनि अहिले महानगरपालिकाको प्राथमिकतामा कार्यालयका लागि अर्बौंको दरबार बनाउने काम नपर्नु पर्ने हो । सडक, आवास, खानेपानी, यातायात, सबैतिर दयनीय अवस्था भएको महानगरपालिकाले अर्बौंको कार्यालय भवन बनाउन लाग्नु जनताको उपेक्षा गर्नु पनि हो । उदाहरणका लागि मेलम्चीको पानी आएपछि पनि महानगरका पुराना टोलका घरघरमा पानी जमिनमुनिको ट्यांकी जानसक्तैन । कतिपय घरमा त ट्यांकी बनाउने ठाउँ पनि छैन । टोलटोलमा ओभरहेड ट्यांकी बनाए सबै घरमा पानी पुग्नेथियो । कार्यालय भवनका लागि खर्च गर्न लागिएको पैसाको केही अंशले मात्रै पनि थुपै्र ओभरहेड ट्यांकी बनाउन सकिन्छ । पानी तान्न बिजुली खर्च गर्नु परेन भने उपत्यकाको विद्युत् उपभोगका धेरै बचत हुनेछ । 

महानगरको कार्यालय सामान्य भवनमा सञ्चालन गर्दा सेवा प्रवाह  राम्रो नहुने र ठूलो दरबारमा बस्दैमा सेवा प्रभावकारी हुने पनि हैन । अर्कातिर बाघ दरवार महानगरपालिकाले दाबी गरेजस्तो नयाँ नै भए पनि कलात्मक दृष्टिमा महत्त्वपूर्ण छ । त्यसलाई भत्काउनुको साटो जोगाएर राख्न सके त्यो महानगरकै सम्पत्ति हुने हो । सम्पदा संरक्षणमा अनावश्यक जिद्दी गर्दा रानीपोखरीको गल्ती दोहोरिन सक्छ । रानीपोखरी पहिले जस्तो बन्नै नसक्ने हो भने त्यसको हत्या भूकम्पले हैन महानगरपालिकाका कर्मचारीले गरेको मान्नुपर्छ । र, सम्बन्धित कर्मचारीलाई सजाय हुनुपर्छ । काठमाडौंको प्रतिनिधित्व सिमेन्टको जंगलले हैन कलात्मक भवनले गर्छ । सबलीकरण गरेर सुरक्षित बनाउन सकिने भवन भत्काउने र नयाँ बनाउने जिद्दी गर्दा कमिसन मोहको आरोप लाग्न सक्छ । यसैले बाघ दरबार भत्काउने जिद्दी नगरी त्यसलाई जोगाउन ध्यान दिनु उचित हुनेछ । 
 

Global Ime bank

NIBLNIBL
प्रकाशित मिति: बुधबार, कात्तिक १५, २०७४  १८:२७
Sipradi LandingSipradi Landing
worldlinkworldlink
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
Ncell Side Bar LatestNcell Side Bar Latest
Bhatbhateni IslandBhatbhateni Island
cg detailcg detail
Kumari BankKumari Bank
Shivam Cement DetailShivam Cement Detail
Maruti cementMaruti cement
सम्पादकीय
ICACICAC