घरबेटीको अभिनय भाग १ सुरु भयो ।
मञ्चनका लागि आत्मविश्वास जुटेपछि बुबाआमालाई फोन गरेर बानेश्वर बोलाए । कौसीमा परेवा, भँगेरा चरिरहेका थिए । आफ्नै सङ्गीतमा नृत्य गरिरहेका थिए ।
“हेर्नुस्, हजुरको छोरो मेरो पनि छोरो । यस्तो हीरा छोरो पाउनु भनेको चानचुने कुरा हैन । मैले भाडामा बस्नेलाई जस्तो व्यवहार गरेको भए सोध्नुस् ।”
हामी घरबेटीको कोठामै खाजा खाँदै थियौँ । आमा घरबेटी आमाको छेउमा बस्नुभएको थियो । “छोरोको बिहे गर्ने बेला भयो, मेरो नजरमा हीरा केटी छे । मान्छेलाई नसुहाउँदो सुट सिलाएर लगाउन सकिन्छ ? नयाँ जुत्ता लगाउँदा खुट्टामा घाउ भयो भने ?” घरबेटीले यति भनिसकेपछि बुबाआमाको मनको तुवाँलो हटेर खुसी देखिनुभयो ।
“यो पनि आप्mनै घर हो, बुहारी यहीँ भित्र्याए पनि हुन्छ । हिरो बाबु याँ बसेकै यत्रो वर्ष भइसक्यो ।”
“छोरोलाई हामीले भन्दा बढी बुझ्नुभएछ । हाम्री बुहारी तपाईंकी पनि बुहारी हो । यो जिम्मा तपाईंलाई छाडिदियौँ,” बुबाले यति भनिसकेपछि केटी हेर्न जाने दिनको टुङ्गो लाग्दा सबै जना हर्षित भए । त्यसपछि घरव्यवहारको कुरा सुरु भयो ।
“छोराको मन उताभन्दा यतै रमायो । किन हो हामी कसैले नहिँडेको बाटो हिडिँरहेको छ यो,” बुबाको पीरमा थोरै सहमति पनि थियो । मलाई विश्वास थियो, उहाँहरुको पीरमाथि सहमतिले विजय पाउनेछ ।
“त्यही त राम्रो त नि, संसारले चिन्छन् । देशका लागि काम गर्नु भनेको चानचुने कुरा हो ?” घरबेटीले आशुरचना गरे ।
“त्यहाँ गहिरोमा एउटा चोइटोमा पैसो हाल्देको थिएँ, यसो छाप्रो हाल्न सहयोग गर्नुपर्यो हजुर,” बुबाले उठाएको असाध्यै चित्तबुभ्mदो कुरामा सबैले समर्थन गरे ।
बुबाले भाडामा दिएको १२ आना जग्गाको बीच भागमा जस्ताको सानो छाप्रो थियो । रुखहरु थिए, खेतीपाती हुन्थ्यो, जस्तो भए पनि आप्mनै घरमा आनन्द ! खुल्ला हुनाले घरबेटीको घरबाट हाम्रो जग्गा देखिन्थ्यो । वरिपरि खेतैखेत थियो, घरहरू औँलामा गन्न सकिन्थे ।
घरबेटी बाको अभिनय भाग २ सुरु गर्न धेरै दिन पर्खिएनौँ । सबैभन्दा बढी अभिनय मैले, त्यसपछि केटीले, अनि लमीले गर्नुपर्ने होला ! घरमा दाइको गाडी तयार थियो, अरु पनि थिए गाडी । पहिलोपटक औपचारिक रूपमा केटी हेर्न जाने तयारीमा घरको रौनक फेरियो ।
“मास्टर्नी हो । जोडा निकै सुहाउँदो छ !” निकै पहिले घरबेटीले भनेदेखि मुटुको रप्mतार बढिसकेको थियो । दाइले चलाएको गाडीको अगाडि बसेँ । गाडी लिएर आएकी पुनम मभन्दा खुसी थिइन्, असल ह्रदयका मान्छे अरुको खुसीमा आप्mनो खुसीमा भन्दा झन् धेरै खुसी हुन्छन् ।
घरबेटी बा अर्थात् लमीले फोन गरेर तयार रहन जनाउ घण्टी दिए । चिरपरिचित लमीले झैँ परैबाट तीन तलाको हरियो घर देखाए । घरभित्र बस्ने मान्छेहरु कस्ता कस्ता होलान् ! अरुले अनेक कुरा गरे पनि मेरो ध्यानमा आफ्ना लागि भावीले लेखेको केटीको चित्र बनाउँदै थिएँ । हाम्रो गाडी घरको कम्पाउन्डभित्र पस्यो, अरु गाडी बाटैछेउ रोकिए । पूर्वाभ्यास गरेकै भए पनि मेरो मुटुको धड्कन झन् बढ्यो ।
स्वागतका लागि तम्तयार केही मान्छेले लमीलाई उपहार टक्र्याए । सबैका आँखा, ध्यान मैमाथि थियो । लाग्दै थियो, म मञ्चको बीच भागमा छु । दर्शकहरू मेरो प्रस्तुति हेरिरहेका छन् । मलाई उनीहरूले तीन तलामाथि पुर्याए ।
प्रवेशका लागि भनिएको कोठामा पस्न असाध्यै डर लाग्यो । मानौँ झम्टिन तयार भूतलाई जिस्काउन म कुनै भूतघरभित्र पस्दैछु । ढोकामै उभिएर त्यही कोठाको सबैतिर पलभरमै आँखा नचाउँदा भूत पनि थिएन, मान्छे पनि थिएनन् । थिए त सोफा, टेबल, सफा रातो नेपाली गलैँचा ।
अर्काे आग्रहपछि बगरेले घिसारेको खसीभैmँ भएर त्यो कोठामा पस्दा हाम्रोपट्टिका सबैले पछ्याए । लमी मध्यस्थकर्ता भएर ढोकाबाट प्रवेश गर्ने एक–एक जनालाई चिनाइरहेका थिए । हामी नमस्कार फर्काइरहेका थियौँ— जसलाई चिनाउँथे, उसैलाई । मलाई बाबु, उहाँको बुबा, उहाँको आमा, उहाँको दाइ, हैन त हजुर ! अरुचाहिँ हामी आफन्तहरू भनौँ न । मेरो अनुमान गलत निस्कियो । सबैभन्दा बढी अभिनय लमी अर्थात् घरबेटीले पो गर्नुपर्योे ।
केको ढिला गरिरहेको हो जस्तो लागिरहेको थियो मनमा । केटीपट्टि पालैपालो निस्किनेमा ढाका टोपी लगाएका एकजना केटीका बाबु थिए । बिहे गरियो भने ससुरा बा भनौँला । अर्का थिए मामा । उस्तै—उस्तै तर अलि पुरानो ढाका टोपी पहिरएका । लौ ! केटीकी आमा हो कि दिदी हो, कस्ती तरुनी ! कान्छी बिहे गरेका पक्कै हैनन् होला । केटीकी आमाले टिसर्ट, पाइन्ट लगाएकी थिइन् । त्यो देखेर खिस्रिक्क परेँ । परम्परागत सोच भएका मेरा बुबाआमाको हालत के भयो होला ? नमस्कार फर्काएँ तर त्यो महिलापट्टि बुबाआमा नै फर्किनुभएन ।
जो पनि मलाई नै हेरिरहेका थिए । आँखा जुध्नेबित्तिकै मुसुक्क हाँसिहाल्थे । जवाफमा हाँस्नै पर्यो, मन परे पनि, नपरे पनि । ढोकाबाट चिहाइरहेका तीनवटी केटीतिर अघि नै मैले आँखा घुमाइसकेको थिएँ । सोचिरहेको थिएँ, यी तीनमध्ये कोही पनि नहोस् ।
केटीका बाबुले तिनैजनालाई भित्र बोलाएर सोफामा राखे । एउटी छेउकी थिइन् बहिनी पर्ने । भविष्यमा मेरी साली पर्न सक्ने ! बीचमा थिइन्– मैले मन पराएँ र भइन् भने मेरी श्रीमतीकी साथी । सबैभन्दा छेउकी को हो त ? कतै त्यही त हैन मेरी घरकी बुहारी यानेकि भइन् भने मेरी श्रीमती ? भएका सबै जनाको मुहारमा मुस्कानमात्रै थियो, मुस्कानप्रदायक जुस पिएजस्तो ।
पल्लो घरकी छिमेकी रै’छे । त्यो ठीकै भयो । कमसेकम उसलाई हेर्न हामी गएका हैनौँ । केटीका दाइ आए । बस्दा पनि नबसी गएर पहिले आप्mनी बहिनीलाई ल्याए । यति छिटो ल्याए कि त्यसपछिको मेरो भाव कस्तो हुनुपर्छ भनेर मैले सोच्नै पाइनँ । यतिन्जेलको मेरो व्यग्रता त्यही नेपाली गलैँचामा पोखियो ।
केटी ल्याएपछि सबैभन्दा पहिले पुनमले मेरो अनुहारमा हेरिन् । कसैले नदेख्ने गरी मलाई देब्रे आँखा झिम्क्याइन् । घरबेटीले मलाई हेरे । श्रीरामका बूढाबूढी खासखुस गर्न थाले । मैले केटीलाई हेरेँ, त्यसपछि बुबाआमालाई हेरेँ । उहाँहरूको भाव पढ्नु थियो । जूनको चमक परेझैँ बुबाआमा दुवैको अनुहार उज्यालो भयो ।
केटी आएपछि कुराको गति चार गेयरमा अगाडि बढ्यो । एक मनले सोच्यो– कस्तो हतार गरेर बाहिर निकालेको होला ! अलि हुन्छ नि, चलचित्रको जस्तो सुस्तरी पाइला चाल्दै, केटीको हातमा केही होस् चिया वा मिठाईको किस्ती । केटी लजाउँदै आओस् ।
उनी त फुत्तै आएर साथीहरूको छेउमा बसिन् । अरु सबै जना आ—आफ्ना किसिमले औपचारिक कुरा गर्दै थिए । म मस्तिष्कबाट अघि बनाएको तस्बिर मेट्दै थिएँ । मन बेस्सरी दोधारमा पर्यो ।
उनलाई सबैभन्दा बढी आमाले हेर्दा मैले पनि लुकीलुकी नहेरेको होइन । केटी भुइँतिर हेरिरहेकी थिइन् मानौँ अस्ति गलैँचामा हराएको मसिनो कुरा आज देखिनन् । मलाई केटीले ‘ओभर एक्टिङ’ गरेजस्तो लाग्यो । उनका मामा र दाइले मेरो केरकार गरे । मैले लुकाउनुपर्ने केही थिएन । आमाले चित्त बुझाएपछि कुरा लगभग पक्कापक्की भयो ।
“हिरोबाबुको बारेमा पत्रपत्रिका पढ्दा पनि थाहा पाइन्छ धेरै कुरा त !” घरबेटीले यहाँ पनि आशुरचना गरे ।
पक्कापक्कीको नजिक पुग्न लाग्दा मैले जबर्जस्ती उसको मुखमा हेरेँ, हेरिरहेँ । उनले मलाई हेरिनन् । बरु उनका साथीहरू पो आँखा सन्काइरहेका थिए ।
“बहिनीले मन पराइन् भने कुरा सकियो हजुर,” दुलहीपट्टिको निर्णयस्वरूप केटीका दाइ बोले ।
अरुबाट कुरा पक्कापक्की भइसकेपछि मैले निर्णय दिन सकिनँ । तर, मेरो निर्णयबिना कुरा अगाडि नबढ्ने पनि पक्का थियो । आमाको चित्त बुझेपछि मेरो पनि चित्त बुझ्यो । केटी मन पर्यो !
कामकुरो छिनियो । सबैजना बाहिर निस्किए । हामी दुई पक्षी त्यो पिँजडामा थुनियौँ । उठेर उनको नजिक गए पनि छेउमै बस्न सकिनँ । उनको ध्यान भुइँमै थियो । शरीरमा कुनै हलचल थिएन । चाहन्थेँ– उनैले कुरा सुरु गरून् । तर, भएन त्यस्तो । आफैँ बोल्न सुरु गरेँ । नयाँ कलाकारसँग ‘गिभ एन्ड टेक’ राम्रोसँग भएन भने, ‘नर्भस फिल’ हुने नै भयो । यस्तो ‘नर्भस’ कुनै पनि नाटकमा भएको थिइनँ ।
बाहिर भँगेराहरूको सङ्गीत सुनियो । हावा सुस्तसँग बहेको सुनियो । उनले सास फेरेको सुनियो । तर बोली सुनिएन, बोलिनन् ।
“ल हिरोबाबु, कुरा सकियो । मेरो काम फत्ते भो । तपार्इंहरूको काम सुरु भयो । मलाई गाल नपार्नू । ... कन्याको नाम के पर्यो ?” बिदा भएर गाडीमा आएपछि घरबेटीले सोध्दा सबै जना अकमक्क परे । नाम, थर, गोत्रका काम अघि नै सकिएको थियो । पक्का भयो– घरबेटीले ‘ओभर एक्टिङ’ गरे ।
“कन्याको नाम ?” सबैको एक स्वर भयो । कसरी भुल्न सकेका ? घरबेटीको सुद्धि देखेर बरन्डामा उभिएका केटीहरु हाँसे ।
“मलाई चाहिँ मान्छे पनि मनकारी, नाम पनि मनकारी लाग्यो,” आमाले भन्नुभयो ।
“बुबा नाम त भुलेको छैन ... त्यति राम्रो नाम कसैले भुल्छ ? दुलाहा राजाको हृदयमा गाडिइसक्यो,” यो जिस्काइ पुनमको ।
“ए हो त, कस्तो सुद्धि ! नाम त पहिल्यै थाहा भइसकेको हो नि,” घरबेटीले सम्झिए ।
“कस्तो भुलिबक्सेको ? लमी भएर आउने, अनि आफैं भुलिबक्सने हजुर ! बहिनीको नाम ।”
“भन्नैपर्ने हो र ?” केटीका बुबाको स्वर ।
“बिर्सिएको होला, भन्देऊ न,” केटीकी आमाको नरम मीठो स्वर ।
“दुलाहा राजाले पनि नाम बिर्सिएको हो कि ?” बरन्डाबाट केटीको आवाज आउँदा एक हूल केटीहरू हाँसे ।
“कुसुम !”
“त्यही त, कुसुम,” पुनमले थपिन् ।
केटीका दाइको नरम स्वर सुनेर पुनमले थपेपछि उनलाई चिन्नेहरू सबैको हाँसो गुन्जियो । बुबाआमा दाइको गाडीमा बसिसक्नुभएको थियो । हामी पुनमको गाडीमा बस्यौँ । हाम्रो चालढाल देखेर दुलहीपट्टिकाले के ठाने होलान् ?
“यत्रो नाटक रच्नुपर्ने है ?” श्रीरामको बोली फुट्यो ।
“जे भए पनि घरबेटी बुबाको अभिनय राम्रो छ है !” पुनमले तत्कालै भनिन् ।
“ओभर एक्टिङ भयो नि बुबा । नाम थाहा हुँदाहुँदै किन सोधेको ?” मेरो प्रश्न मिसियो ।
“हिरोबाबु ... तपाईंहरु मुसुमुसु हाँस्ने, आँखा झिम्क्याउने गर्न थाल्नुभयो । शङ्का गरेजस्तो लागेर, के गरौँ गरौँ भयो,” जोडसँग सबै जना हाँस्दा पुनम पनि गाडी रोकेर हाँसिन् । हो, उनी हृदयमै बसेकी कुसुम थिइन् । मागी विवाहको धोको पूरा गर्न, बुबाआमालाई विश्वास दिलाउन यो नाटक गरेका थियौँ । बुबाआमाको बुहारी रटान चर्किएको त्यो दिन कुसुमसँग सल्लाह गर्दा भनेकी थिइन् एउटा नाटकीय संवाद, “हो, म पनि तपाईंलाई प्रेम गर्छु । तर म लभ म्यारिजका लागि तयार छैन । सुइँकोसम्म पायो भने दाइले काट्छ मलाई ।”
सांग्रिला बुक्सले बजारमा ल्याएको ‘टालाटुली’ यही चैत १४ गते शिल्पी थिएटरमा अनावरण हुँदैछ ।
1628253175.jpg)
